CDS Nedir?

En basit haliyle CDS sigorta primidir. Credit Default Swap kelimelerinin kısaltılmasıyla oluşur ve türkçesi kredi temerrüt takasıdır. Temerrüt borçlu ya da alacaklı kişinin yükümlülüklerini yeri ve zamanında olması gerektiği gibi yerine getirmemesi durumudur. Yani 10 lira borcu olan birinin 9 lira ödeme yapması gibi veya ödeme tarihinden birkaç gün sonra ödeme yapması gibi durumlar temerrüte düşmenin örnekleridir. Temerrüt riskini ortadan kaldıran sigorta sözleşmelerinin fiyatı CDS ile belirlenir. Örneğin siz bir A Şirketine borç vermek istiyorsunuz ama şirketin sizin borcunuzu ödememe ihtimali var. O zaman bir sigorta şirketine gidersiniz ve borç verdiğiniz paranın sigorta edilmesini istersiniz. Sigorta şirketi de belirli bir prim karşılığında paranızı sigortalar. İşte ödenen bu prim CDS’tir.

CDS Nasıl Belirlenir?

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları borç alan bireyi, şirketi veya ülkeyi notlandırır. Bu nota göre borç veren kişiden belirli bir oranda risk primi talep eder. 500 baz puan %5’lik bir orana tekabül eder ve kabaca kredinin geri ödenmeme riskinin %20 olduğuna işaret eder. Bununla beraber 700 baz puan (%7) ise ödenmeme riskinin yaklaşık olarak %30 olduğu anlamına gelir.

CDS’in Etkileri Nelerdir?

CDS başlı başına bir göstergedir. Yatırımcılar veya mudiler CDS oranlarına bakarak karar alırlar. 300 baz puanın üzerinde risk primine sahip şirketler aşırı riskli kabul edilir ve genellikle kendilerine yatırım çekemezler. Çekseler bile yüksek getiriler sunmak durumunda kalırlar. Mesela Türkiye dolar cinsinden tahvil ihraç etmek istiyorsa tahvil faizi yaklaşık olarak dolar faizi + CDS primi şeklinde olur. Dolar faizinin %5 CDS priminin ise 400 puanlarda olduğunu varsayarsak tahvil faizi de %9’lar civarında olur.

Sorular: Peki bir ülke borcunu ödeyemediği zaman gerçekten de sigorta şirketi mudilere parasını geri ödeyebilir mi? Bunun için yeterli karşılıkları ayırıyor mu? Gerçekten derecelendirme kuruluşları adil bir şekilde mi derecelendirme yapıyor?

CDS puanı, CDS risk primi, ülke risk primi, CDS oranı aynı anlamı ifade ederler ve türkçede sidies şeklinde telaffuz edilirler.