TOBB’a bağlı oda ve borsa üyelerinin yararlanması için başlatılan 25 milyar TL’lik Nefes Kredisi, açıklandığı gün neredeyse bitti. Birçok firma başvurusuna bankadan ‘limit bitti’ denerek olumsuz karşılık aldı. Reel sektör temsilcileri özellikle mikro ve küçük işletmeler için limitin daha yüksek maliyetin ise daha uygun olduğu yeni paketlerin acil olarak devreye alınması gerektiğini savunuyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı oda ve borsa üyelerinin yararlanabileceği yeni KGF kredi destek paketinde, bankalara tahsis edilen limit birçok bölgede ilk günden bitti. EKONOMİ’ye ulaşan iş insanları, taleplerin alınmaya başlamasından birkaç saat sonra yapılan başvurularının limit kalmadığı için olumsuz yanıtlandığını ifade etti. Reel sektörün finansmana erişimde güçlük çektiği dönemde TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun girişimleriyle pazartesi günü başlatılan Nefes Kredisi’nde toplam limit 25 milyar TL olarak belirlenmişti. Vadesine göre yüzde 37 ila yüzde 38 faiz ile sunulan kredi desteğine başvurular da Ziraat Bankası, Vakıfbank, Halkbank, Ziraat Katılım, Yapı Kredi Bankası, Akbank ve Denizbank şubelerinden yapılacaktı. 25 milyar TL’lik kredi limitinin 7 bankaya eşit bölüştürüldüğü varsayıldığında banka başına 3,5 milyar TL gibi düşük bir limitin ayrıldığını söyleyen iş insanları, bazı bankaların binden fazla şubesi olduğunu, bu nedenle bazı banka şubelerine firma başına belirlenen azami 2,5 milyon TL’lik limitin bile düşmediğini, dolayısıyla limitlerin ilk günden dolmasının aslında tahmin edilebilir bir durum olduğunu ifade ediyorlar. Bu arada Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliği verilerine göre de, söz konusu 7 bankanın toplam 6 bin 39 şubesi bulunuyor.
Önel: 1,5 saatte bitti, hayal kırıklığı yarattı
▶ Peki yoğun talep gören Nefes Kredisi’ne ilişkin sektör temsilcileri ne düşünüyor? Üyelerinin büyük kısmını mikro, küçük ve orta ölçekli işletmelerin oluşturduğu İstanbul Tüccarlar Kulübü Derneği Başkanı İlker Önel, son dönemde artış hızı azalmakla birlikte hala yüksek enflasyon ve yüksek faiz baskısı altında bulunan zorlu ekonomik koşulların yılın ilk yarısında reel sektörü olumsuz etkilemeye devam ettiğini belirterek, “6 ay geri ödemesiz 36 ay vade imkanı sağlayan Nefes Kredisi, bu zorlu koşullarda mikro ve küçük işletmeler için can suyu olacaktı. Ancak, kısa sürede dolan limitler yüzünden bu imkan da hayal kırıklığına dönüştü” dedi. 2,5 milyon liraya kadar kullanılabileceği açıklanan Nefes Kredisi’nin KOBİ’lerin özellikle işletme sermayeleri ile ilgili yaşadıkları sorunları aşabilmeleri için önemli bir destek oluşturacağını ifade eden Önel, “Ama ne yazık ki KOBİ’lerimiz ticari kredilere olduğu gibi Nefes Kredisi’ne de ulaşamadı. İTK üyesi çok işletmemiz, kredi başvurularının başladığı ilk gün bankalara koştular ancak elleri boş döndüler. Kamu bankalarında bile limitlerin ilk 1,5 saat içinde dolduğu bilgisini aldılar” dedi.
“Önceden haber alıp hazırlık yapanlar oldu mu?”
Bu noktada akıllarda bazı soru işaretlerinin de oluştuğunu dile getiren Önel, “Bu kredi için daha önce açıklanmayan bilge talep edildi. O da KOSGEB’den KOBİ tanımının güncellendiğine dair belgeydi. Başvuru başlar başlamaz bu beyannameleri yaklaşık 1,5 saat içinde tamamlayan firmalar eli boş döndü. O zaman önceden bilgisi olup KOSGEB beyannamesi hazır olanlar var mı, diye düşünmeden edemiyoruz” dedi. 2021 yılında da KOBİ’lerde yine 6 ay geri ödemesiz, 12 vadeli bir Nefes Kredisi imkanı tanındığını hatırlatan Önel, şunları söyledi: “O dönemde başvuran tüm işletmeler bu krediye ulaşabilmişti ve piyasalara etkisi çok olumlu olmuştu. Bu kez, Nefes Kredisi’ni büyük heyecanla bekleyen işletmelerimiz bu krediye ulaşamadı. Bu nedenle Nefes Kredisi için belirlenen limitlerin bir kez daha gözden geçirilmesini ve artırılmasını bekliyoruz.”
Önder: Hızlı tükeneceğini tahmin ediyorduk
▶ Züccaciyeciler Derneği Başkanı Burak Önder, şu an piyasada kredi maliyetinin yüzde 55-60 civarında olduğunu hatırlatarak, Nefes Kredisi’nde belirlenen faiz oranının görece daha uygun olduğunu dile getirdi. Reel sektör olarak kaynakların limitli olduğunun fakında olduklarını vurgulayan Önder, “Ancak piyasada özellikle üretici KOBİ tarafında ciddi bir finansman sorunu var. Finansmanın hem kalitesi hem de ulaşılabilirliği sıkıntılı. Üretici ihracatçıların ise finansman ihtiyacı çok ciddi. İşler de her geçen gün daralıyor, hem içeride hem de dışarıda. Bu nedenle görece uygun maliyetli son pakete firmaların yoğun olarak başvurduğunu görüyoruz. Zaten çok hızlı tükeneceğini tahmin ediyorduk. Daha yüksek limitli ve uygun maliyetli paketlerin artırılması gerektiğine inanıyoruz” dedi.
Özüren: Yeterli olmadığı açık
▶ Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Eş Başkanı Ümit Özüren, sanayinin finansmana erişiminin uzun süredir sıkıntılı olduğuna dikkat çekerken, “Neredeyse her firmanın hem teminat hem de kredi maliyeti anlamında sıkıntıları var. Dolayısıyla son paketteki şartların görece uygun olması nedeniyle yoğun talebin oluşması da çok normal. Bu da paketin büyüklüğünün çok yeterli olmadığını gösteriyor. Elbette olumlu bir hava yarattı; hiç yoktan iyidir, ama yeterli olmadığı açık. Çok acil şekilde desteğin büyütülüp yaygınlaştırılması lazım. Zira işletme sermayeleri erimiş durumda. Sektörümüz ise 2 yıldır zarar ediyor. Dolayısıyla firmaların dönebilmesi acil krediye ihtiyacı var” diye konuştu.
Çetin: Tüm sektörlerde sıkıntı büyük
▶ İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Çetin, Nefes Kredisi’nde toplam maliyetin banka ve KGF komisyonu ile beraber yüzde 40’a ulaştığını, bu haliyle maliyetin yüksek olmasına rağmen piyasa faizlerinin yüzde 55-60 olması sebebiyle ilginin yüksek olduğunu ifade etti. 25 milyar TL’lik kaynağın ise yeterli olmadığını aktaran Çetin, “Tüm sektörlerde büyük sıkıntı var. Konkordatolar çığ gibi artıyor. İlk 6 ayda geçen yıla göre çok yüksek artış yaşandı. Bu durum küçük işletmeleri de olumsuz etkiliyor. Bu nedenle açıklanacak yeni paketlerle daha fazla kaynak üreticilere sunulmalı” ifadelerini kullandı.
İçten: Emek yoğun sektörlere paketlerde öncelik verilmeli
▶ Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, Nefes Kredisi’nin görece uygun faizi ve teminat kolaylığı nedeniyle sektör firmalarından ilgi gördüğünü söylerken, “Bu tarz daha fazla desteğe ihtiyacımız var. Genel gider ve işçilik maliyetlerimiz çok yüksek. Sıkılaşma politikaları nedeniyle iç talep daraldı. Mevcut kur politikası nedeniyle de ihracat yapamıyoruz. Bu süreç geçene kadar firmaların ayakta kalabilmesi için bu tarz destekler gerekiyor. Ancak paketlerde limitler az. Limitin daha yüksek, faizin ise biraz daha uygun olduğu yeni paketlere ihtiyaç var. Özellikle de zor günler geçiren bizim gibi emek yoğun sektörlere bu tarz paketlerde pozitif ayrımcılık yapılıp öncelik verilmeli” şeklinde konuştu.