Hazine 2025’te Dışarıdan 8,7 Milyar $, İçeriden 13 Milyar $ Karşıladı
Kur hedefli politikalar, sıkı para duruşu ve yüksek iç faizler… Türkiye Hazinesi, 2025 yılında şimdiye kadar 8,75 milyar dolarlık dış borçlanma gerçekleştirdi. Ancak aynı dönemde dış borç geri ödemeleri 13 milyar doları buldu. Oluşan bu 4,25 milyar dolarlık fark ise TL cinsinden iç borçlanmayla kapatıldı.
Hazine Neden Dışarıdan Daha Az Borçlandı?
Bu tablo, kamu borç yönetiminin yurtdışı piyasalardan iç piyasalara doğru ağırlık kaydırdığını gösteriyor. Peki neden?
1. Kur Kontrolü ve Güçlü Rezerv Politikası:
Merkez Bankası, kuru belirli bir seviyede tutmaya çalışırken, aynı anda piyasadan döviz çekmeye devam ediyor. Bu durum, döviz ihtiyacının TCMB yerine Hazine tarafından karşılanmasını teşvik ediyor.
2. Dış Finansman Koşulları Sıkı:
ABD’de faizler hâlâ yüksek, risk primi de gelişmekte olan ülkeler için sınırlayıcı düzeyde. Türkiye’nin CDS’i gerilese de, Hazine’nin uzun vadeli ve uygun faizli dış kaynak bulması maliyetli ve politik olarak riskli hâle geliyor.
3. İçeride TL Faizi Yüksek Ama Fon Akışı Güçlü:
%45–50 bandındaki TL tahvil faizleri, yerli yatırımcıyı iç borçlanmaya yönlendiriyor. Bankalar ve büyük fonlar, Hazine kağıtlarına daha fazla ilgi gösteriyor. Bu da iç borçlanmayı, kısa vadede cazip kılıyor.
İçeriden Borçlanmanın Riskleri Ne?
Bu modelin sürdürülebilirliği, bazı yapısal riskleri de beraberinde getiriyor:
- İç borç çevirme oranı artıyor: 2025’in ilk yarısında iç borç çevirme oranı %110’u aştı. Hazine yeniden borçlanarak borç ödüyor.
- Faiz yükü artıyor: TL faizlerin yüksek seyretmesi, Hazine’nin iç borç maliyetini ciddi biçimde artırıyor.
- Bankacılık sistemine bağımlılık büyüyor: Bankalar, Hazine kağıtlarına yüklenirken kredi mekanizmasında sıkışma yaşanabilir.
Sayılarla 2025’in İlk 7 Ayı
| Kalem | Tutar (milyar $) |
|---|---|
| Dış Borçlanma (yeni) | 8,75 |
| Dış Borç Geri Ödemesi | 13,00 |
| Net Dış Borçlanma | -4,25 |
| Bu Açığın Karşılandığı İç Kaynak | 4,25 (yaklaşık) |
| İç Borçlanma Faiz Oranı (ortalama) | %46 civarı |
Bsekonomi Yorumu:
Hazine’nin bu tercihi, bir iç dengeleme stratejisi. Kur şoklarını önlemeye çalışan ekonomi yönetimi, dış piyasalarda görünürlüğü sınırlı tutarak rezervleri koruma ve kur istikrarı sağlama önceliğini öne alıyor. Ancak bu politika, içerideki faiz yükünü artırarak bütçe üzerinde baskı oluşturuyor.
2025’in kalan bölümünde:
- Kur rejiminde gevşeme olmazsa, iç borçlanma yükü daha da büyüyebilir.
- Dış piyasalarda bir Eurobond ihracı ya da Çin-Ortadoğu kaynaklı stratejik borçlanma ihtimali, bu açığı hafifletebilir.
Borç kompozisyonundaki bu dönüşüm, sadece bir teknik tercih değil; aynı zamanda kur-faiz dengesini merkezine alan bir politika mühendisliğidir.