Bazı ekonomi çevrelerinde görevinden ayrılması veya alınması ihtimalinin giderek yüksek sesle dile getirildiği Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın kendisi ve ailesiyle ilgili iddialar, güvenirliğine ilişkin soru işaretlerini artırdı.
Erkan, kesin bir dille reddetse de iddiaların gerçekliği ve bunun etkilerinin, önümüzdeki günlerde netleşmesini umuyoruz. Ekonominin ip cambazı ustalığında yönetilmesi gereken zamanların, belirsizliklere tahammülü yok gözüküyor.
Ayrıca aklımıza ister istemez bazı sorular takılıyor:
“Son dönemlere kadar ‘bürokrat terbiyesi almış’ ve sadece Türk Lirası’nın değerini koruma görevine odaklı TCMB Başkanlarına alışık Türkiye’de son zamanlarda alışıldığın dışında başkan tipolojisinin, ekonomik hedeflere ulaşılmasında olumsuz etkisi olabilir mi?
Ekonomide bozulan dengeler, TCMB yönetimindeki dengeleri de bozdu mu?
Amacı yasalarla belirlenmiş bir kurumun başına getirilenler, ne kadar farklı yönetim tercihlerinde bulunabilir, her TCMB Başkanının yoğurt yiyişi ne kadar farklı olabilir?”
Peki TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan, bugünlere nasıl geldi?
Hazine ve Maliye Eski Bakanı Nureddin Nebati ile TCMB Eski Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun ardından Mehmet Şimşek ile “ekonomi yönetimini rasyonel zemine çekip, Türkiye’yi düştüğü enflasyon sarmalından çıkarması” amacıyla göreve getirilen Erkan hakkındaki bazı “acaba”lar, Hürriyet Gazetesi’nde Ahmet Hakan röportajıyla başladı. Özellikle İstanbul’daki kira bedellerini Manhattan ile karşılaştırıp ev bulamadığı için annesinin yanına taşındığını açıklaması, kariyeri göze alındığında samimi bulunmadı. Erkan’ın görevinden ayrılmasının ardından politikaya gireceği yönünde yorumlar da geldi.
Dün ileri sürülen iddialar ve Hafize Gaye Erkan’ın bunlara yanıtına ise şuradan ulaşabilirsiniz: “İddialar gerçek dışı”
2001 yılından günümüze TCMB Başkanları ve görev süreleri ise şöyle:
- Süreyya Serdengeçti (2001-2006)
- Durmuş Yılmaz (2006-2011)
- Doç. Dr. Erdem Başçı (2011-2016)
- Murat Çetinkaya (2016-2019)
- Murat Uysal (2019-2020)
- Naci Ağbal (2020-2021)
- Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu (2021-2023)
- Dr. Hafize Gaye Erkan (2023-…)
Türkiye’nin ilk Uzay Yolcusu Gezeravcı
Türkiye’nin İnsanlı İlk Uzay Misyonu kapsamında Alper Gezeravcı, ocak ayındaki fırlatmanın ardından ISS’de 14 gün kalacak, 13 farklı bilimsel deneye imza atacak.
Gezeravcı, İstanbul Hava Harp Okulu’nda Elektronik Mühendisliği alanında lisans eğitimini tamamladı. Ayrıca Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü’ndeki Hava Kuvvetleri Teknoloji Enstitüsü’nde yüksek lisans yaptı.
Türk Hava Kuvvetleri’nde savaş pilotu olarak görev yapan Gezeravcı, aralarında F-16’nın da bulunduğu birçok uçakta 15 yıllık uçuş tecrübesine sahip. Ayrıca Türk Hava Yolları’nda yedi yıl kaptan pilotluk yaptı.
Gezeravcı, son olarak Standardizasyon Filosu Akademik Kanat Komutanı olarak Adana’daki 10’uncu Üs Komuta Birimi’ne atandı. Filonun standardizasyonu ve değerlendirilmesi, tüm eğitim dokümanlarının Hava Kuvvetleri standartlarına göre düzenlenmesi, tüm F-16 ve KC-135R pilotlarının kontrol uçuşları öncesinde sınavlarının yapılması ve filo dokümantasyon standartlarının denetlenmesinden sorumluydu.
KKM’de gerileme sürüyor
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre KKM stoku 12 Ocak ile sona eren haftada 47,5 milyar TL daha azalarak 2 trilyon 528 milyar TL’ye geriledi. Söz konusu haftada KKM’nin toplam mevduatlar içinden aldığı pay yüzde 16,82’ye gerilerken, KKM hariç TL mevduatın aldığı pay ise yüzde 42,70’e yükseldi.
Yabancılar alış tarafında
TCMB tarafından yayımlanan haftalık menkul kıymet verilerine göre yabancı yatırımcılar 12 Ocak ile sona eren haftada 157,4 milyon dolarlık net hisse senedi ve 424,9 milyon dolarlık net DİBS alımı gerçekleştirdi.
BİST
BIST100 8100`e Takıldı!
Bist100 Endeksi SASA`nın önderliğinde iyi bir açılış yapsa da günü 8016,09 puan ile -%0,10 düşüşle kapadı. Bir çok kez 8100 direncinin üstünde kalmaya çalışan endeks kapanışı sert satıcılı oldu.
SPK`DAN REKOR CEZA!
SPK’nın bugün yayımladığı bültende Kızılbük Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ (KZBGY) hissesinde toplam 19 kişiye toplamda 196 milyon TL’lik tarihi bir ceza verildi.
Kurul, Kızılbük Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı AŞ (KZBGY) hissesinde pay piyasasının arz ve talebi ile fiyatı hakkında yanıltıcı izlenim uyandırılması nedeniyle farklı tutarlarda toplamda 196 milyon TL ceza verdi.
İşte ceza alan o isimler:
Makina Takım`dan Gerek Duyulmayan Malzeme Satışı
Odak işler dışında kalan sektörlere yönelik üretimde kullanılmakta olan makina ve teçhizatın Azmüsebat Çelik’e 105.000.000 TL bedel ile nakden satılmasına karar verildi.
THY`den Ekonomiye Büyük Katkı
Cumhurbaşkanı Erdoğan THY için açıklamalarda bulundu. 2023 yılı rakamlarına göre, Türk Hava Yolları ülkemiz ekonomisine 56 milyar dolarlık katkı yapmış, yaklaşık 16 milyar dolarlık hizmet ihracatıyla bu alandaki liderliğini perçinlemiştir.
Türkiye Sigorta`dan %136 Prim Üretimi Artışı
2023 yılı toplam brüt prim üretimi 59 milyar 518 milyon TL’ye ulaşarak bir önceki yılın aynı dönemine göre %136 oranında artış gösterdi.
Tahvil Piyasası
Noel Baba rallisiyle yatırımcıların yüzünü güldüren piyasalar, son hafta yaptığı hareketle son dönem kazançlarının hepsini geri almayı bildi. $2147 dolardan dönen altın ons fiyatı 2030-2040 arasında dalgalanırken $2007’ye kadar düştü. 10 Yıllık tahvil faizleri %4ün üstünde kalabilecek mi diye sorgulanırken %4.15lere kadar yükseldi. Bu sert hareketin ardında hangi sebep var gelin inceleyelim.
İlk olarak FED Aralık 2023te yaptığı basın toplantısında 3 defa faiz düşürmeyi planladıklarına dair görü bildirmişti. Bugüne kadar hep şahin tutum gösteren FED’in ilk defa dil değiştiriyor olması piyasalara Noel baba rallisini getirdi ve piyasadaki neredeyse her şey yükselirken dolar endeksi 104ten 100.5e kadar geriledi.
Aynı zamanda Fed Fon vadeli işlem fiyatlarını temel alarak hesaplanan FED Faiz Beklentileri de rallinin getirdiği olumlu hava ile sene sonuna kadar 7 kere faiz düşeceğini öngörmüştü. Bu sebepten ötürü de Mart 2024te yapılacak toplantıda 25 bps faiz düşeceğini öngören piyasa ve onun göstergesi Fed Fon vadeli işlemleri Mart ayında %70 oranında düşüş fiyatlıyordu. Ama beklentiler ve gerçekler günü geldiğine eşleşmek zorunda ve hem Ocak toplantısı hem de Mart toplantısı yaklaştıkça FED üyelerinin de yapmış olduğu açıklamalarla birlikte bu beklenti oranı %55lere kadar geriledi.
18 Ocak 2024te açıklanan İşsizlik Haklarından Yararlanma Başvurularının beklenenden(207k) düşük gelmesi(187k) ve öncesinde açıklanan diğer verilerle beraber, piyasadaki sıkılaşmanın hala yeterli olup olmadığını tekrar sorgulandı ve FED’in beyanı ile piyasa beklentileri yakınlaşmış oldu.
31 Ocak 2024 tarihinde yapılacak olan FED toplantısı ve soru-cevap kısmında da asıl merak edilen Mart ayında verilecek faiz kararının sinyalleri olacak.
ABD 10 Yıllık Tahvilleri bütün bunlarla beraber %4.1 üzerine çıktı. 17 Ocak 2024 tarihinde yapılan ABD 20 Yıllık tahvil ihalesi de önceki aya göre(%4,213) büyük bir artışla %4,423 oranından alıcı buldu.
Tahvildeki artışların etkisinin net olarak görebileceğimiz Borsa Yatırım Fonu TLT ise tahvil faizlerinin artışına zıt olarak $100den $94ün altına geriledi.
Altın
Bu hareketli günlerde küresel riskler artmaya devam ediyor. Kızıldeniz’deki hareketlilik azalmıyor, bölgedeki tansiyon yükselmeye devam ediyor. Son olarak da İran’ın da bu çatışmalarda aktif rol alması tansiyonu yükselten diğer bir unsur olarak göze çarpıyor.
Altının daha çok dolar endeksinden etkilendiğini anlattığımız bu makale; Dolar Endeksinin (DXY) $100.5ten $103.5’e yükselirken altının ons fiyatının neden düştüğünü anlamamıza ışık tutabilir:
https://bsfinans.com/2024/01/04/altin-enflasyona-karsi-korumayabilir-mi/
Petrol
Petrol ise enflasyonun hala azalmadığının göstergesi veriler geldikçe sıkılaşma beklentisinin artmasıyla düşerken, Kızıldeniz’de tansiyonun yükselmesiyle artıyor. Karışık verilerin gelmesiyle birlikte petrol bir aşağı bir yukarı sert hareket ederken Brent Petrol $79, WTI ise $74ın hemen altında fiyatlanıyor.
Japonya
Japonya da dolar endeksinin yükselmesiyle, USDJPY endeksi 150 seviyesine tekrar yaklaştı. Negatif faiz politikasına devam edip etmeyeceği sorgulanan Japonya, Japonya Kasım ayı Makine Siparişlerininin beklentilerin(-%0.8) çok altında gelmesi(-%4,9) ve 18 Ocak’ta açıkladığı Sanayi büyüme verilerinin negatif (-%0,9) gelmesiyle güçsüz Yen politikasında devam edeceğinin sinyallerini veriyor. Japonya’da seçimlerin 2024te olması beklenirken, genişlemeci politikanın Japonya’da beklenenden daha uzun kalması olası.
Birleşik Krallık
Bu hafta 16 Ocak’ta İşsizlik Verileri ve 17 Ocak’ta Tüketici Fiyat Endeksi verileri açıklandı. İşsizlik Verileri beklenenden(%4,3) düşük (%4,2), TÜFE ise beklenenden(%3,8) yüksek(%4) gelerek Birleşik Krallık’ta hala enflasyonla savaşın bitmediği anlaşıldı.
Bitcoin Madencilerinden Rekor Satış
CryptoQuant, zincir üstü veri platformunun sağladığı bilgilere göre, madenciler önceki gün 10.600 BTC’yi, yaklaşık 455 milyon dolar değerinde, piyasaya sürdüler. Geçtiğimiz 12 aylık süreçte, bu şirketlerin sattığı toplam Bitcoin miktarı 23 bin civarındaydı. Dolayısıyla, bu firmalar geçen yıl boyunca sattıkları Bitcoin miktarının neredeyse yarısını tek bir günde satışa çıkarmış oldular.
MPI, Bitcoin madencilerinin davranışlarını anlamak için kullanılan bir göstergedir. Bu gösterge, madencilerin bir yıl içinde çıkardıkları Bitcoin miktarını ve bu miktarın 365 günlük hareketli ortalamasıyla olan ilişkisini inceler.
Yüksek MPI Değeri: Madenciler, normalden daha fazla Bitcoin satıyor olabilir. Bu genellikle piyasa için olumsuz (ayı piyasası) bir işaret olarak görülür.
Düşük MPI Değeri: Madenciler, daha az Bitcoin satıyor olabilir. Bu genellikle piyasa için olumlu (boğa piyasası) bir işaret olarak kabul edilir.