Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek, küresel teknoloji dünyasında adeta bir deprem etkisi yarattı. Şirketin yalnızca 6 milyon dolarlık bir bütçe ile geliştirdiği ve açık kaynak olarak sunduğu büyük dil modeli, ABD’nin milyarlarca dolarlık AI yatırımlarını sorgulatmaya başladı. DeepSeek’in en son modeli, OpenAI ve Meta gibi devlerle yarışabilecek düzeyde bir performans sergiliyor. Bu durum, ABD’nin teknoloji devlerini ve yapay zeka sektörüne yönelik küresel yatırımları derinden etkiliyor.
Son gelişmelerle birlikte Nvidia, Microsoft ve Meta gibi ABD’li devlerin hisselerinde büyük kayıplar yaşandı. Nvidia’nın hisseleri %14’e varan oranlarda düşerken, Avrupa’daki büyük çip üreticileri ASML ve ASM International gibi şirketler de sırasıyla %10 ve %14 değer kaybetti. Nasdaq 100 ve S&P 500 vadeli işlemleri de sert düşüşlerle açılışa hazırlanıyor.
Düşük Maliyetle Gelen Büyük Etki
DeepSeek, yalnızca maliyet avantajı değil, aynı zamanda daha az veri ve daha düşük çip gücü kullanarak yüksek performanslı yapay zeka modelleri geliştirebilmesiyle dikkat çekiyor. Şirketin kurucusu Liang Wenfeng, Çin’in teknoloji stratejisinin bir yansıması olarak Nvidia’nın A100 çiplerini stoklayarak bu düşük maliyetli AI modelini geliştirdi. Ancak ABD’nin gelişmiş çip ihracatına getirdiği kısıtlamalar, bu stratejiyi daha karmaşık hale getiriyor.
DeepSeek’in son açık kaynak modeli, DeepSeek-V3, özellikle matematik, kodlama ve doğal dil anlama gibi görevlerde, OpenAI’nin son modelleriyle başa baş bir performans sergiliyor. Bununla birlikte, şirketin “6 milyon dolarlık geliştirme maliyeti” iddiası, analistlerin şüpheleriyle karşılandı. Bernstein analistleri, bu rakamın yalnızca geliştirme sürecini kapsadığını, ancak araştırma, algoritma geliştirme ve veri toplama gibi diğer maliyetlerin hesaba katılmadığını öne sürüyor.
ABD’nin yapay zeka alanındaki liderliğine meydan okuyan bu gelişme, Silikon Vadisi’nde büyük bir yankı uyandırdı. Silikon Vadisi yatırımcılarından Marc Andreessen, DeepSeek’in başarısını, “Yapay zekanın Sputnik anı” olarak nitelendirdi. Bu benzetme, Sovyetler Birliği’nin 1957’de ilk yapay uyduyu fırlatmasıyla ABD’nin uzay yarışında geride kalmasına atıfta bulunuyor.
ABD ve Avrupa’da Panik: Teknoloji Hisselerinde Büyük Düşüş
DeepSeek’in modeli, özellikle ABD ve Avrupa’daki yatırımcılar arasında büyük bir panik yarattı. Yapay zeka sektörü için bugüne kadar milyarlarca dolar harcanmışken, Çin’in düşük maliyetli bir çözümle ortaya çıkması, bu yatırımların geri dönüşü konusunda soru işaretleri doğurdu. Özellikle, Nvidia gibi AI çip üreticilerinin hisselerinde çift haneli düşüşler yaşandı.
Bu gelişmeler yalnızca ABD ile sınırlı kalmadı. Avrupa’nın en büyük çip üreticilerinden ASML, yatırımcıların teknoloji sektörüne olan güven kaybı nedeniyle hisselerinde %10’dan fazla düşüş yaşadı. Japonya, Güney Kore ve Tayvan gibi teknoloji yoğun Asya piyasaları da bu durumdan etkilendi. SoftBank Group, yapay zeka yatırımlarıyla ilgili baskı altında kalarak %8 oranında değer kaybetti.
FED İndirmezse Piyasalarda Düşüş Sürebilir!
Fed’in Faiz Kararı ve Trump’ın Açıklamaları Gözleri ABD’ye Çevirdi
Piyasalarda yaşanan bu sert dalgalanmanın yanı sıra, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) 29 Ocak’ta açıklayacağı faiz kararı da büyük bir merak konusu. Son dönemde ABD Başkanı Donald Trump, “faiz oranlarının düşürülmesi gerektiğini” vurgulamış ve ekonomik büyümeyi teşvik etmek için bu adımın önemli olduğunu ifade etmişti. Ancak piyasalarda, Fed’in %97,3 olasılıkla faiz oranlarını sabit tutması, yalnızca %2,7 ihtimalle ise 25 baz puanlık bir indirim yapması bekleniyor.
Fed’in faiz kararı, teknoloji sektörü üzerindeki bu büyük baskının devam edip etmeyeceği konusunda kritik bir öneme sahip. Özellikle, ABD’nin yapay zeka yatırımlarını artırmayı hedeflediği Stargate Projesi gibi dev bütçeli girişimlerin, bu faiz kararından nasıl etkileneceği merak ediliyor. Stargate, 500 milyar dolarlık bütçesiyle ABD’nin AI sektöründeki liderliğini koruma çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor.
ABD’nin Avantajı Hâlâ Güçlü mü?
Her ne kadar DeepSeek, düşük maliyetli modellerle büyük bir başarı yakalamış olsa da, ABD’li analistler, ülkenin yapay zeka liderliğini koruyacağına inanıyor. Citi analistlerine göre, ABD’nin gelişmiş GPU’lara ve daha büyük veri merkezlerine erişimi, rekabet avantajını sürdürebilir. Ancak bu avantaj, Fed’in faiz kararı ve gelecekteki ekonomik politikalarla şekillenecek.
Piyasalar Nefesini Tuttu: Fed ve AI’nin Geleceği
DeepSeek’in düşük maliyetli modelleri, ABD yapay zeka sektörüne yönelik yatırımlarda büyük soru işaretleri yaratırken, gözler Fed’in faiz kararına çevrilmiş durumda. Fed’in bu dalgalı ortamda nasıl bir politika izleyeceği, yalnızca teknoloji sektörünün değil, küresel piyasaların da yönünü belirleyecek.
Dükkanı Açtık | Moody’s Kararı Piyasayı Etkilemez, Esas Olan Deep Seek
Bu hafta piyasaların ana gündemi, Moody’s notunun etkisizliği değil, Dr. Artunç Kocabalkan’ın vurguladığı gibi, Çin’in yeni yapay zeka hamlesi “Deep Seek” oldu. Nvidia hisselerinde %5‘e varan düşüşlere yol açan bu yenilik, finans ve teknoloji dünyasında dengeleri değiştirme potansiyeli taşıyor. Deep Seek’in düşük maliyeti ve açık kaynak yapısı, yapay zekayı demokratik hale getirerek büyük teknoloji şirketleri üzerinde ciddi bir tehdit oluşturuyor. Dr. Kocabalkan, bu modelin merkeziyetsizlik vurgusuyla sektörde devrim yaratacağını ifade ediyor.
Amerikan borsalarında şişkinlik nedeniyle satış dalgaları görülürken, Japonya’nın yapay zeka yarışında Çin’in gerisinde kalma riski Tokyo borsasında düşüşlere neden oldu. Buna karşın Çin, büyüme verileriyle Asya piyasalarındaki liderliğini korudu. Deep Seek’in etkileri yalnızca teknoloji sektöründe değil, kripto para piyasalarında da hissediliyor. Nvidia’nın hisselerindeki düşüş Bitcoin’de satış baskısını artırsa da, Dr. Kocabalkan Bitcoin’in toparlanma potansiyeline dikkat çekiyor.
Bu gelişmeler ışığında, Dr. Kocabalkan’a göre, Deep Seek yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda teknolojik bir devrimin habercisi. Yatırımcıların, FED ve Avrupa Merkez Bankası kararlarının yanı sıra bu yeni teknolojik trendleri de yakından takip etmesi gerekiyor.
Gündemden Kısa Kısa
Ticaret Savaşları Başlıyor Mu?
ABD Başkanı Donald Trump, ticaret politikalarında sert bir duruş sergilemeye devam ediyor. Çin ve Meksika’ya yönelik uygulanan tarifelerin ardından, Kolombiya ile de yeni bir gümrük vergisi krizi patlak verdi. Ancak Kolombiya hükümeti ile yapılan görüşmelerin ardından, tarifeler şimdilik askıya alındı.
Türkiye-Suriye Gümrük Vergileri Gözden Geçiriliyor
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye ile yapılan görüşmeler sonucunda 269 üründe gümrük vergilerinde indirime gidildiğini açıkladı. Bu ürünler arasında tavuk yumurtası, un, mısır, süt ve hijyen ürünleri gibi stratejik kalemler bulunuyor. Bolat, gümrük düzenlemelerinin iki ülke arasındaki ticareti kolaylaştıracağını ve özellikle Suriye’ye yönelik ihracat rakamlarını artıracağını vurguladı. Habur Sınır Kapısı üzerinden terör örgütlerine yönelik kazanç iddialarının ise gerçeği yansıtmadığı açıklandı.
İngiltere Ekonomisi İçin Karamsar Tahmin
Morgan Stanley, İngiltere’nin ekonomik büyüme tahminini işgücü piyasasındaki zayıflık ve ekonomik belirsizlik nedeniyle %1,3’ten %0,9’a düşürdü. Ülkede faiz oranlarının yüksek seviyelerde seyretmesi ve tüketici güvenindeki azalma, 2025 yılı için daha yavaş bir ekonomik büyümeye işaret ediyor. Bu durum, başta perakende ve hizmet sektörleri olmak üzere İngiltere ekonomisinin genelinde baskı yaratmaya devam ediyor.
Ryanair’in Karı 10 Kat Arttı
Avrupa’nın en büyük havayolu şirketi Ryanair, Ekim-Aralık 2024 döneminde vergi sonrası kârını bir önceki yılın 15 milyon euro seviyesinden 149 milyon euro‘ya çıkararak yaklaşık 10 katlık bir artış kaydetti. Şirket, bu büyümenin artan yolcu sayısı ve özellikle kalkışa yakın tarihlerde yapılan pahalı bilet satışlarından kaynaklandığını belirtti. Ryanair’in düşük maliyetli yapısı ve esnek fiyat politikası, yüksek enflasyon ortamında bile güçlü kârlılık sağlamaya devam ediyor.
Reel Kesim Güven Endeksi Ocak’ta Yükseldi
Türkiye’de reel kesim güven endeksi mevsimsellikten arındırılmamış verilere göre ocakta bir önceki aya kıyasla 1,8 puan artarak 100,9 seviyesine ulaştı. Ancak mevsimsellikten arındırılmış kapasite kullanım oranı yüzde 74,6’ya gerileyerek üretimde bir miktar yavaşlama sinyali verdi. İhracat siparişleri ve yatırım beklentilerindeki artış ise sanayi sektöründeki geleceğe dönük iyimserliği destekledi.
Fitch’in Türkiye Kredi Notu Sabit Kalabilir
Foreks Haber’in yaptığı ankete göre, Fitch’in 31 Ocak’taki değerlendirmesinde Türkiye’nin kredi notunun “BB-“ seviyesinde kalması bekleniyor. 19 analistin çoğunluğu, görünümün “durağan” olarak korunacağı yönünde görüş bildirdi. Türkiye’nin 2025 yılında kredi derecelendirme süreçlerinde Moody’s ve S&P gibi kuruluşlardan da benzer değerlendirmeler alması öngörülüyor.
Türkiye’nin 2025 not takvimi:
-31 Ocak 2025 Fitch
-25 Nisan 2025 S&P Global
-16 Mayıs 2025 CI
-30 Mayıs 2025 Scope
-25 Temmuz 2025 Fitch ve Moody’s
-17 Ekim 2025 S&P Global
-24 Ekim 2025 Scope
-14 Kasım 2025 CI
Döviz Cinsi Varlıklara Rekor İlgi
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yurt içi yerleşiklerin döviz cinsi varlıklara yönelik ilgisi Kasım sonu itibarıyla 20,8 milyar dolarla tarihi zirveye ulaştı. Temmuz ayından itibaren hızlanan artış, özellikle yurtdışında ihraç edilen menkul kıymetlere yönelik talep ile ilişkilendiriliyor. Ekonomistlere göre, döviz talebi sadece mevduat dolarizasyonu değil, tahvil ve hisse yatırımlarıyla da genişliyor.
Mevduat Faizlerinde Belirgin Ayrışma
TCMB’nin yeni raporunda, küçük mevduatlara uygulanan faiz oranlarının, büyük mevduatlara göre daha düşük kaldığı açıklandı. Özellikle sıkı para politikası dönemlerinde bu ayrışmanın arttığı belirtilirken, bankaların likidite durumlarının faiz oranlarını etkilediği ifade edildi. Türk lirasına geçiş hedeflerinin uygulandığı 2022 sonrası dönemde faiz farklarının daha belirgin hale geldiği de vurgulandı.
Sektörel Güven Endeksi Ocakta Yükseldi
Ocak ayında hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerinde güven endeksi sırasıyla %2,5, %1,4 ve %2,6 oranında arttı. Hizmet sektöründe son 3 ayda iş durumu ve talep artarken, perakende ticarette mal stokları yükseldi. İnşaat sektöründe alınan siparişlerde belirgin bir artış görülse de istihdam beklentisi düşük kalmaya devam etti.
Doğalgaz Faturalarında Kademeli Tarifeye Geçiliyor
Elektrik faturalarında uygulamaya alınan “maliyet esaslı tarife” düzenlemesinin ardından, aynı sistemin doğalgaz faturalarına da uygulanacağı açıklandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, her ilin coğrafi ve iklim koşullarına göre belirleyeceği bir sınırın üzerinde tüketim yapan aboneleri “yüksek tüketim grubu” olarak adlandıracak ve bu kullanıcılar sübvansiyonlardan faydalanamayacak.
Örneğin, Ankara’da belirlenen sınırın 1.300 TL olması durumunda bu tutarı aşan tüketiciler devlet desteği olmaksızın çok daha yüksek faturalarla karşılaşacak. Mart ayında yürürlüğe girmesi beklenen düzenleme, enerji sübvansiyonlarının daha adil dağıtılmasını hedefliyor. Elektrik ve doğalgaz faturalarında özellikle yüksek tüketim yapanların maliyetlerinin ciddi şekilde artması bekleniyor.
Finansal Piyasalarda Son Rakamlar
Borsa Istanbul
Borsa İstanbul’da BIST100 endeksi, haftanın ilk işlem gününe %0,92 düşüşle başladı ve 10.012 seviyesinden işlem görmeye devam ediyor. Gün içerisinde endeks 9.994 ile en düşük, 10.069 ile en yüksek seviyelerini test etti. Anlık işlem hacmi ise yaklaşık 52 milyar lira civarında seyrediyor. Yatırımcılar, piyasalardaki hareketliliği yakından takip ediyor.
Sadece Forex
Dolar/TL paritesi, günlük %0,40 yükselişle 35,73 seviyesinden işlem görüyor. Küresel piyasalar ise farklı bir seyir izliyor; Dolar Endeksi (DXY) haftaya %0,27 düşüşle 107,17 seviyesinde başladı.
Euro/Dolar ve Sterlin/Dolar pariteleri ise hafif yükselişte. Euro/Dolar 1,05, Sterlin/Dolar 1,249 seviyelerinde işlem görüyor. Asya piyasalarında Dolar/Japon Yeni paritesindeki düşüş dikkat çekiyor; parite 153,92 seviyesinde gerilemiş durumda. Döviz piyasalarındaki hareketlilik yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.
Sadece Emtia
Ons altın, haftaya düşüşle başlayarak 2.750 dolar seviyesini test etti. Şu an ise güne başladığı seviyeye yakın bir noktada, 2.768 dolar düzeyinde işlem görüyor. Gram altın bankalararası piyasada 3.180 lira, Kapalı Çarşı’da ise 3.194 lira seviyesinden alıcı buluyor.
Ons gümüş %0,15 düşüşle 30,47 dolar seviyesinde işlem görmeye devam ederken, gram gümüş 35 lira civarında seyrediyor. Değerli metallerdeki hareketlilik yatırımcıların dikkatini çekiyor.
Brent petrol, haftanın ilk işlem gününe %0,27 artışla başladı ve şu anda 77,63 dolar seviyesinden işlem görüyor.
Sadece Kripto
Kripto para piyasası haftaya düşüşle başladı. Bitcoin, günlük %4,25 değer kaybederek 98.417 dolar seviyesinden işlem görüyor. İkinci en büyük kripto para olan Ethereum ise %5,86 düşüşle 3.042 dolar seviyesine geriledi.
Bu düşüşlerin, kripto dünyasında büyük yankı uyandıran DeepSeek gelişmesiyle bağlantılı olduğu tahmin ediliyor. Yatırımcılar, piyasalardaki volatiliteye karşı dikkatli hareket ediyor.