Resmi Gazete’de KKM hesaplarıyla alakalı zorunlu karşılık tebliği yayınlandı. ECB’den faiz kararı gelecek. Enflasyon verileri FED’in faiz artışı ihtimalini yükseltti.
Gelin bu yazımızda gelişmeleri değerlendirelim, haberlerin muhtemel etkilerini okumaya çalışalım.
KKM Hesaplarında Zorunlu Karşılık Tebliği
Pazartesi günü Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın Türkiye Bankacılar Birliği başkanıyla görüştüğünü öğrenmiş, bunun üzerine özellikle KKM hesaplarıyla alakalı ek tedbirlerin gelebileceğini hem yazılarımızda hem de Artunç Kocabalkan Youtube kanalında söylemiştik.
Yine de üst üste bol haberli yoğun geçen günlerden sonra artık bu hafta da en azından yurt içi biraz daha sakin geçer diye umuyorduk. Fakat dün gece Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğle kanalı takip edenler için sürpriz olmasa da haber gündeme bomba gibi düştü.
Tebliğle KKM’de aslan payını oluşturan 6 aya kadar (6 ay dahil) KKM hesapları için bankaların tutacağı zorunlu karşılıklar %15’ten %25’e yükseltildi. Banka bilançolarında pek de yer tutmayan 1 yıla kadar vadeli ve 1 yıl ve daha uzun vadeli olanlar için ise zorunlu karşılık %15’ten %5’e indirildi.
Ünlü edebiyatçı Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Türkiye için söylediği söz, öyle sanıyorum ki Türkiye sermaye piyasaları için de geçerli: “Türkiye evlatlarına kendisinden başka bir şeyle meşgul olmak imkânını vermiyor.”
Haberle birlikte, hafta boyunca özellikle bankacılık endeksinde gördüğümüz düşüşün sebebi de belli oldu. TBB ile yapılan toplantıda alınan kararlar bir şekilde sızmış olmalı ki bankalarla alakalı çok olumlu haberlerin beklendiği haftadan önce bu kadar satış geldi. Fakat asıl üzücü olan kararın sızdırılmasından çok, bir kesime bu güne kadar geciktirilerek eldeki malların satılması için bol bol vakit tanınması.
Zorunlu Karşılık Nedir?
Zorunlu karşılık, bankaların elinde bulundurdukları mevduatlara karşılık bir nevi sigorta olarak Merkez Bankası’nda bulundurmak zorunda oldukları mevduatların karşılık oranını ifade eder.
Risklere karşı bankalar mevduatlarının bir kısmını karşılık olarak Merkez Bankası’nda bulundurur. Bankanın ayırdığı karşılık ne kadar büyükse iflas riskinden o kadar uzak olduğu kabul edilir. Zorunlu karşılık ise bankanın ayıracağı karşılıklarda Merkez Bankası’nın belirlediği taban oranı belirtir.
Zorunlu karşılık oranı başta iflas riskine karşı geliştirilmiş olsa da zamanla Merkez Bankası’nın piyasa likiditesini kontrol etme aracı haline dönüştü.
Buna göre zorunlu karşılık oranı artırıldığında bankalar oranı tutturabilmek için daha az kredi verirler. Bu durum para arzında azalmaya neden olur.
Oran düşürüldüğünde ise karşılıkların bir kısmı kullanılabilir rezerve dönüşeceğinden bankaların kredi verme iştahı artacaktır.
Bu Karar Ne Anlama Geliyor?
Kararın piyasa likiditesini yani piyasada serbest dolaşan serseri parayı emme amacını taşıdığını söyleyebiliriz. Uzun vadeli KKM hesapları için karşılıkların azaltılmasıyla da KKM’yi daha uzun vadeye yayma amacı taşıdığı söylenebilir. Artışın bankalardan 300 milyar TL’ye yakın rezerv para emmesi bekleniyor.
Borsa ve Bankacılık Hisselerine Etkileri Ne Olur?
Borsanın yakıtının likidite olduğunu unutmamak gerek. Bu nedenle kararın hem borsa endeksi hem de bankacılık endeksi için kısa vadede olumsuz olduğunu söylemek mümkün.
Ancak uzun vade için KKM riskini azaltacağından rasyonel politikalara geçiş bakımından karara olumlu bakmak da mümkün.
Panik Satışları Olabilir
Kararın özellikle bankacılık endeksinde panik satışlarına yol açıp açmayacağını izleyeceğiz. Unutmayalım ki bankacılık endeksi hafta başından beri %10’a yakın geri çekildi. Bu bakımdan kararın önceden fiyatlandığını söylemek de mümkün.
Burada, hafta sonu Şimşek ve Erdoğan’ın Amerika’da olacağını da hatırlatmak lazım. Buradan ne kadar bir para geleceği az çok biliniyorsa günü artıda kapatmamız dahi mümkün.
Kararın piyasalara etkisinin ne olacağını anlamak için hafta kapanışı belirleyici olacak.
ECB Faiz Kararı Açıklanacak
Yurt dışında ise gözler Avrupa Merkez Bankası’nda. Avrupa ekonomisinde görülen yavaşlama emarelerine rağmen Banka’nın faizlerde 25 baz puanlık artışa gitmesi bekleniyor.
Beklentilerin bu şekilde oluşmasında Reuters’ta yayınlanan haber etkili oldu. Habere göre ECB 2024 yılında Avrupa genelinde enflasyonun %3’ün seyredeceğini tahmin ediyor.
Faiz artışının gerçekleşmesi halinde %4’e kadar ulaşan faizle Euro tarihinde gördüğü en yüksek faiz seviyesine ulaşacak.
Enflasyon Verisi Sonrası Amerika
ABD’de enflasyon tahminleri aştı. Bloomberg’in haberine göre, “Ağustos enflasyonu sonrası FED’den Kasım veya Aralık toplantısında faiz artış beklentileri de güçleniyor.”
Anlaşılan hem Avrupa tarafında hem Amerika tarafında en çok korkulan şey enflasyon. Kimi verilerde gelen kötüleşmeye rağmen faiz artışları devam edecek. Amerikan enflasyon verilerini kanalımızda canlı olarak değerlendirmiştik. Kaçırdaysanız mutlaka izleyin.
Önceki yazımızda değindiğimiz gibi Şimşek planının tutması küreselde 2024’ün ikinci yarısından itibaren faiz indirimlerinin başlamasına bağlı.
Enflasyon inatçılığını sürdürürse plan tutmayabilir. Çünkü bizdeki durumun aksine Amerika ve Avrupa’da gerçekten enflasyonla mücadele verilecek gibi. En azından şu ana kadarki gelişmeler bunu gösteriyor.