Net Uluslararası Yatırım Pozisyon açığı önceki aya göre 13 milyar dolar arttı
Merkez Bankası verilerine göre, Türkiye’nin yurt dışından alacakları (varlıkları) ile yurt dışına olan yükümlülüklerinin farkı olarak tanımlanan net Uluslararası Yatırım Pozisyonu Ocak 2020’de açık vermeyi sürdürdü. Net Uluslararası Yatırım Pozisyon açığı Ocak ayında bir önceki aya göre 13 milyar dolar artışla 366,2 milyar dolara yükseldi.
Yurt dışı varlıklar önceki aya göre azaldı, yükümlülükler arttı
Türkiye’nin yurt dışı varlıkları, Ocak ayında aylık 1,8 milyar dolar azalışla 250,2 milyar dolar seviyesine gerilerken, yükümlülükleri aylık 11,4 milyar dolar artışla 616,4 milyar dolar seviyesine yükseldi.
Yurt dışı yükümlülükler Temmuz 2018 seviyelerine yükselirken, yurt dışı varlıklar tarihi yüksek seviyelerinde bulunuyor.
Bankaların mevduatı artarken, diğer sektörlerin mevduatı değişmedi
250,2 milyar dolarlık yurt dışı varlıkların %41’ini Rezerv Varlıklar, %39’unu Diğer Yatırımlar, %20’sini Doğrudan Yatırımlar, %1’ini Portföy Yatırımları oluşturuyor.
Alt detaylara bakıldığında yurt dışı varlıkların en büyük kalemini 66,3 milyar dolar ile Diğer Yatırımlar kalemi altındaki Efektif ve Mevduatlar oluşturuyor. Aşağıdaki grafik bankalar ve diğer sektörlerin Efektif ve Mevduatlarını gösteriyor. Bankaların yurt dışı mevduatları ile diğer sektörlerin arasındaki makas Ocak ayında daha da artmış durumda.
Diğer sektörlerin yurt dışı kredileri, mevduatlarından daha fazla
Bankalar son iki ayda mevduatlarını 3,3 milyar dolar artırırken; diğer sektörün mevduatları aynı kalmış, kredileri ise çok hafif gerilemiştir. Aşağıdaki grafikte de görüleceği gibi bankaların yurt dışı banka mevduatları ile diğer sektörlerin yurt dışı banka mevduatları arasındaki makas açılıyor. Öte yandan diğer sektörleri dikkate aldığımızda mevduatlarından daha fazla kredi kullanmaktalar.
Türk lirasındaki değer kaybı net Uluslararası Yatırım Pozisyonu açığı üzerinde baskı yaratıyor
Yurt dışı yükümlülüklerin yurt dışı varlıklardan giderek daha fazla artması Türk lirasında yaşanan değer kaybını dikkate aldığımızda finansal riskler üzerinde baskı oluşturuyor. Özellikle koronavirüs salgınının etkisinin belirsizliği daha da artırmasına bağlı olarak Merkez Bankasının dün açıkladığı tedbirler reel sektör ve bankacılık sektörünün olası likidite ihtiyacına yönelik tedbirleri içeriyordu. Küresel bazda düşük faiz dönemi ve ekonomik aktivitede zayıflamanın likidite riskini artırması finansal piyasalarda sert dalgalanmaları beraberinde getiriyor. Benzer bir seyri makro-ekonomik verilerde de görebiliriz. Zaman, temkinli olma zamanı.
Dr. Fulya Gürbüz