Türkiye’de enflasyon verileri, TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) ve İTO (İstanbul Ticaret Odası) tarafından farklı yöntemlerle hesaplanıyor ve bu durum piyasalarda kafa karışıklığı yaratıyor. TÜİK, sepetini düzenli olarak güncelleyip şeffaf bir şekilde paylaşırken, İTO’nun 1985 yılından bu yana aynı sepeti kullanması ve hesaplama yöntemine dair sınırlı bilgi vermesi eleştirilere yol açıyor.
Son olarak, İTO’nun açıkladığı enflasyon bülteninde dikkat çeken bir ayrıntı, enflasyon hesaplamasına yönelik tartışmaları yeniden alevlendirdi. Aralık ayında konut harcamaları grubu, yaklaşan zam beklentilerine rağmen %4,55’lik bir artış gösterdi. Bu, piyasa uzmanları tarafından “çelişkili” bir veri olarak nitelendirildi.
Güncel Veriler ve Şeffaflık Eksikliği
TÜİK’in modernize edilmiş ve düzenli olarak güncellenen enflasyon sepeti var. Ancak İTO’nun 1985’ten bu yana aynı enflasyon sepetini kullanması ve bu sepetin içeriğine dair güncel bilgi sunmaması, hesaplamaların doğruluğu konusundaki endişeleri artırıyor.
Uzmanlar, İTO’nun metodolojisinin özellikle son yıllarda değişen tüketim alışkanlıklarını yansıtmadığına dikkat çekiyor. Örneğin, dijital ürünler ve enerji harcamaları gibi modern tüketim kalemlerinin sepette yeterince temsil edilmediği tahmin ediliyor.
Konut Grubundaki Çelişki
İTO’nun verilerinde konut harcamalarındaki %4,55’lik artış, yıl sonu itibarıyla beklentilerin üzerinde bir değer olarak öne çıktı. Ocak ayında gelecek zamların etkileri göz önüne alındığında, bu artışın Aralık ayında neden bu kadar yüksek olduğu belirsizliğini koruyor. Piyasa oyuncuları, bu durumun İTO verilerinin hesaplama metodolojisinden kaynaklanan bir sorun olabileceğini düşünüyor.
Piyasalar ve Yatırımcılar İçin Etkiler
TÜİK ve İTO arasındaki metodolojik farklılıklar, yatırımcılar ve ekonomistler için kafa karışıklığı yaratmaya devam ediyor. Enflasyon verilerinin farklı sonuçlar göstermesi, özellikle enflasyon korumalı tahviller veya mali politika hedefleri üzerinde çalışan aktörler için ciddi bir belirsizlik kaynağı oluşturuyor.
Uzmanlar, iki kurum arasındaki uyumun artırılması ve İTO’nun hesaplama metodolojisini güncellemesi gerektiğini vurguluyor. Şeffaflık ve modernizasyon, Türkiye’nin ekonomik göstergelerine olan güveni yeniden tesis etmek için önemli bir adım olabilir.
TÜİK ve İTO Enflasyon Verileri: 2022’den İtibaren Sapmalar Arttı
TÜİK ve İTO’nun enflasyon verileri, 2022’ye kadar mevsimsel sapmalar dışında genelde paralel bir seyir izlerken, 2022 sonrası bu uyum bozuldu. Fon Yöneticisi Tankut Taner Çelik, “Önceki yıllarda sapmalar kısa sürede düzelirken, 2022’den itibaren bu farklılıklar kalıcı hale geldi,” dedi. Bu durum, metodolojik farklar ve eski sepet kullanımıyla açıklanıyor.
New Orleans’ta Terör Saldırısı: FBI Olayı Araştırıyor
The Economist World in Brief: Louisiana’nın New Orleans kentinde bir pikap kamyonunun kalabalığa dalması sonucu en az 10 kişi hayatını kaybederken 35 kişi yaralandı. FBI, şüphelinin 42 yaşındaki Teksaslı Shamsud Din Bahar Jabbar olduğunu açıkladı. Jabbar, olay sonrası polisle girdiği çatışmada öldürüldü.
Araçta bir İslam Devleti bayrağı, olası bir el yapımı patlayıcı ve başka silahlar bulundu. FBI, saldırıyı bir terör eylemi olarak soruşturuyor. Şehir polis şefi, şüphelinin “mümkün olduğunca çok insanı ezmeye çalıştığını” ifade etti.
Yeni Yılın İlk Gününde ABD’den Sonra Karadağ’da Saldırı Gerçekleşti: 7 Ölü
ABD’nin New Orleans kentindeki terör saldırısının ardından, Karadağ’dan da bir şiddet olayı haberi geldi. Karadağ polisi, Cetinje’ye bağlı Bajice köyündeki bir barda 45 yaşındaki A.M. tarafından gerçekleştirilen silahlı saldırıda can kayıpları yaşandığını açıkladı. Polis, saldırganın bardan kaçarak izini kaybettirdiğini ve vatandaşlara sakin kalmaları ile evlerinde kalmaları çağrısında bulundu.
Ulusal medyada yer alan haberlere göre, saldırıda en az 7 kişi hayatını kaybetti. Ölenler arasında reşit olmayan iki kişinin bulunduğu ifade edilirken, olayın bardaki bir kavga sonucunda başladığı belirtildi. Bu tür olayların art arda gelmesi, kamuoyunda güvenlik endişelerini yeniden gündeme taşıdı.
ABD Borsaları Yılı Düşüşle Kapattı: İki Yılın En İyi Performansı Gölgelendi
ABD borsaları, yılın son işlem gününde düşüşle kapanırken, son iki yılın en iyi performansına rağmen yıl sonu rallisi gerçekleşmedi.
S&P 500 Endeksi, günü %0,4 düşüşle tamamlayarak üst üste dört gün kayıp yaşadı. Bu, endeksin bir yılı en uzun kayıp serisiyle kapattığı 1966’dan bu yana ilk kez görüldü. Nasdaq 100 %0,9 gerilerken, Dow Jones Sanayi Endeksi %0,1 düştü. Küçük ölçekli şirketleri izleyen Russell 2000 Endeksi ise %0,1 yükseldi.
S&P 500, yapay zeka teknolojilerindeki atılımların yarattığı heyecanla yıl genelinde %23 artış gösterdi. Ancak bu yükseliş, yılın son çeyreğinde yavaşladı. Aralık ayında endeks %2,5 düşerek Nisan’dan bu yana en zayıf performansını sergiledi ve şu anda 50 günlük hareketli ortalamasının altında işlem görüyor. Bu teknik destek seviyesinin altına düşülmesi, piyasalardaki kırılganlığı artırdı. Hisse senetlerinin sadece %18’i 50 günlük ortalamasının üzerinde işlem görüyor.
Aralık Zor Bir Ay Oldu
ABD borsalarında Aralık, genelde güçlü bir dönem olarak bilinse de bu yıl bir istisna oldu. Küçük ölçekli şirketlerin performansını ölçen Russell 2000 Endeksi, ay genelinde %8’den fazla düşerek Eylül 2022’den bu yana en kötü aylık performansını sergiledi.
Greenwood Capital Associates Başkanı ve CIO’su Walter Todd, bu durumu şöyle değerlendirdi: “Kasım ve Aralık başında piyasanın performansı, büyük teknoloji hisselerine çok fazla bağlıydı. Bu hisseler mola verdiğinde, piyasa hızla momentumunu kaybetti.”
Todd, değerlemelerin yüksek olmasının, yeni yönetimle ilgili belirsizliklerin ve faiz oranlarındaki yükselişin hisse senetleri için sorun yarattığını vurguladı.
Yeni Yılda Zorluklar
Yatırımcılar, Başkan seçilen Donald Trump’ın korumacı politikalarına dair endişeler ve Federal Reserve’den beklenen daha az faiz indirimiyle yeni yıla giriyor. Bu faktörlerin piyasalarda volatiliteyi artırması bekleniyor.
2023’te güçlü bir toparlanma sergileyen ABD borsaları, 2024’te ise politika ve ekonomik belirsizliklerin etkisi altında kalabilir.