Bugün Ne Oldu?
ABD Başkanı Donald Trump, Kanada, Meksika ve Çin’e yönelik yeni gümrük tarifelerini açıkladı. %25 oranında vergi uygulanacak ürünler arasında otomobiller, enerji ve elektronik cihazlar bulunuyor. %10 oranında tarife ise Çin’den gelen ithal ürünleri kapsıyor. Avrupa Birliği de Trump’ın radarında ve yakın zamanda ek vergilerle karşı karşıya kalabilir.
Bu adım, küresel piyasaları sarsarken, ABD’nin en büyük ticaret ortakları olan Kanada ve Meksika misilleme kararları aldı. Avrupa liderleri ise tepki göstermeye başladı. Küresel ticarette yeni bir enflasyon dalgası mı başlıyor? Merkez bankaları faiz indirimlerine devam edebilecek mi?
ABD-Kanada Gerilimi: Trudeau Trump ile Görüşecek
Trump yönetimi, Kanada’dan ithal edilen ürünlere sert tarifeler getirirken, Başbakan Justin Trudeau konuyu görüşmek için Trump ile bir telefon görüşmesi yapacağını açıkladı (The Guardian). Kanada’nın 155 milyar Kanada doları (107 milyar ABD doları) değerindeki ABD ürünlerine misilleme olarak %25 vergi uygulayacağını duyurdu.
Kanadalılar da Trump’a tepki gösteriyor. Bazı vatandaşlar ABD ürünlerini boykot etme çağrısı yapıyor. Ekonomistler ise bu kararın Kanada ekonomisini resesyona sürükleyebileceği konusunda uyarıyor (Reuters).
Avrupa Birliği’nden Trump’a Sert Yanıt: “Ticaret Savaşının Kazananı Olmaz”
Trump, AB’ye yönelik ek gümrük vergileri getireceğinin sinyalini verdi. “AB, bizim ürünlerimizi almıyor ama biz onlardan her şeyi alıyoruz” diyerek yeni tarifelerin kaçınılmaz olduğunu söyledi (The Guardian).
AB liderleri ABD ile ticaret savaşına girmek istemediklerini ancak Trump’ın ek vergileri hayata geçirmesi halinde karşılık vereceklerini belirtti. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, “AB kendini savunmak zorunda kalırsa ticari misilleme yapacaktır” dedi (Reuters).
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “Eğer saldırıya uğrarsak kendimizi koruruz” açıklamasında bulundu.
Piyasalar Sarsıldı: Küresel Çapta Düşüşler ve Enflasyon Endişesi
Trump’ın tarifeleri küresel piyasalarda sert satışlara yol açtı. S&P 500 vadeli işlemleri %1,7 düşerken, Almanya’nın DAX endeksi %2, Fransa’nın CAC endeksi %1,9 ve İngiltere’nin FTSE 100 endeksi %1,3 geriledi (Reuters).
Döviz piyasaları da etkilendi:
- Kanada Doları 2003’ten bu yana en düşük seviyesine indi.
- Meksika Pesosu son üç yılın en zayıf seviyesine geriledi.
- Çin Yuanı, Trump’ın açıklamalarının ardından rekor düşük seviyeye indi.
Bitcoin gibi kripto paralar da etkilendi. Bitcoin %6,2 düşerek 95.730 dolara gerilerken, Ethereum %25 değer kaybetti (CoinGecko, Reuters).
ABD faiz indirimi beklentileri de değişti. Piyasalarda Fed’in bu yıl sadece iki faiz indirimi yapabileceği fiyatlanıyor, çünkü tarifeler nedeniyle ABD’de enflasyon baskısı artabilir.
Trump’ın Tarifelerinden En Çok Etkilenecek Sektörler
Trump’ın yeni tarifeleri, özellikle bazı sektörler için büyük bir maliyet artışı anlamına geliyor. Otomotiv, çip, tüketici ürünleri, enerji ve yeşil enerji sektörleri en fazla zarar görebilecek alanlar arasında yer alıyor.
1. Otomotiv Sektörü: Üretim Maliyetleri Artıyor
ABD’de üretilen birçok otomobil, Kanada ve Meksika’dan ithal edilen parçalarla monte ediliyor. Yeni tarifeler, otomobil üreticilerinin maliyetlerini %10-15 oranında artırabilir. Volkswagen gibi şirketler için en kötü senaryoda %9, Stellantis için %12 gelir kaybı öngörülüyor.
Borsada da etkileri hemen görüldü. Avrupa otomotiv hisseleri %3,4 düşüş yaşarken, yan sanayi firmaları Valeo ve Forvia gibi şirketler de sert değer kaybetti.
2. Çip Sektörü: Küresel Tedarik Zinciri Tehlikede
Çip üreticileri, küresel tedarik zincirlerine bağımlı olduğu için ticaret savaşlarından en fazla etkilenen sektörlerden biri olacak. TSMC, ASML, Apple, Nvidia, AMD, Qualcomm ve Intel gibi devler tarifelerden doğrudan etkilenecek.
ASML’nin çip üretiminde kullanılan EUV makinelerinin sevkiyatı aksayabilir. Özellikle yapay zeka veri merkezleri için hayati öneme sahip çip üretiminde büyük bir daralma bekleniyor.
3. Tüketici Ürünleri: Fiyatlar Yükseliyor
ABD tüketicileri için mobilyadan elektronik aletlere, kıyafetlerden video oyun konsollarına kadar birçok üründe fiyat artışları kaçınılmaz.
Kanada ve Meksika’nın karşı tarifeleri ise ABD iç pazarında ürün fiyatlarını artırarak tüketicilere ek maliyet getirebilir. Diageo gibi büyük şirketler, ithalat bağımlılıkları nedeniyle büyük kayıplarla karşı karşıya.
4. Çinli E-Ticaret Devleri: Yeni Vergiler Geliyor
Temu, Shein ve AliExpress gibi Çinli e-ticaret platformları, ABD’nin “de minimis” ticaret muafiyetini kaldırması nedeniyle ağır darbe alacak. Artık 800 dolar altındaki siparişler de vergiye tabi olacak.
ABD yetkilileri, bu muafiyetin Çinli şirketlere haksız avantaj sağladığını ve güvenlik endişeleri yarattığını savunuyor.
5. Yeşil Enerji: Yenilenebilir Enerji Yatırımları Tehlikede
ABD’de güneş, rüzgar ve diğer yenilenebilir enerji yatırımları tarifelerden zarar görebilir. Çin, Meksika ve Kanada, yeşil enerji projelerinde kullanılan makinelerin en büyük üreticileri arasında.
American Clean Power Association, tarifelerin enerji üretim maliyetlerini artıracağını ve yatırımcıların bu alandan çekilmesine neden olabileceğini belirtti. (CNBC)
Dünya Yeni Bir Enflasyon Dalgasına mı Giriyor?
Trump’ın tarifelerinin küresel enflasyonist etkileri olacağına dair işaretler şimdiden ortaya çıkmaya başladı. Bugün açıklanan Avrupa Bölgesi yıllık TÜFE verisi beklentilerin %0,1 üzerinde geldi, bu da merkez bankalarının faiz indirimlerine devam edip edemeyeceği konusunda soru işaretleri yaratıyor (Reuters).
Eğer ticaret savaşları hız kazanırsa, enflasyonun tekrar yükselişe geçmesi kaçınılmaz görünüyor. Bu senaryoda:
- Merkez bankaları faiz indirimlerini durdurabilir veya erteleyebilir.
- Yüksek enflasyon, tüketicilerin satın alma gücünü zayıflatabilir.
- Şirketler artan maliyetleri fiyatlara yansıttığında, yeni bir resesyon dalgası tetiklenebilir.
- ABD doları güçlenirken, gelişmekte olan piyasa para birimleri daha fazla değer kaybedebilir.
Avrupa Merkez Bankası ve Fed, önümüzdeki toplantılarında daha sıkı para politikası mesajları verebilir. Yatırımcılar ise hisse senetlerinden çıkarak altın ve tahvillere yönelmeye başladı. Eğer ABD-AB ticaret savaşı başlarsa, küresel büyüme tahminleri aşağı çekilebilir.
Trump’ın Ticaret Savaşı Ekonomileri Enflasyona Sürükleyebilir
Trump’ın yeni tarife hamlesi küresel ekonomiyi tehdit ediyor.
- Piyasalar sert düşüşler yaşadı, para birimleri değer kaybetti.
- Avrupa ve Kanada misilleme hazırlığında.
- ABD’de ve dünya genelinde enflasyonist baskılar artabilir.
- Fed ve ECB’nin faiz indirim kararları riske girdi.
Bu gelişmeler ışığında küresel ticaret savaşlarının yeni bir enflasyon dalgası yaratma riski giderek büyüyor. Trump’ın AB’ye yönelik ek vergileri ne zaman devreye alacağı ise kritik bir dönüm noktası olacak.
Dünya ekonomisi yeniden resesyon riskiyle karşı karşıya mı? Önümüzdeki günlerde piyasalar ve merkez bankalarının vereceği tepkiler belirleyici olacak. Gözler şimdi AB’nin Trump’a nasıl karşılık vereceğinde!
Piyasaları Neler Bekliyor?
1. ABD ve Küresel Enflasyon Üzerindeki Etkileri
Tarifeler doğası gereği enflasyonisttir: İthal ürünlerin fiyatlarını artırarak tüketici fiyatlarına yansır. ABD’de enflasyonu yükseltebilir, bu da Fed’in faiz indirimlerini sınırlayabilir.
Metallerde fiyat artışı: Alüminyum, çelik ve bakır gibi endüstriyel metallerin ithalatına ek vergiler, bu metallerin fiyatlarını artıracak. Özellikle ABD iç pazarında otomotiv, inşaat ve elektronik sektörlerinde maliyetler artabilir.
Tedarik zinciri belirsizlikleri: Küresel tedarik zincirleri karmaşıklaşacak, fiyat dalgalanmaları yaşanabilir.
2. ABD Ekonomisi Üzerindeki Etkileri
Kısa vadeli büyüme baskısı: ABD ekonomisi kısa vadede tarifelerin getirdiği maliyet artışı nedeniyle baskı hissedebilir. Ancak orta vadede mali politikalar (vergi kesintileri, teşvikler vb.) büyüme dinamiklerini destekleyebilir.
Ticaret ortaklarından misillemeler: Kanada, Meksika, Çin ve AB gibi ülkeler karşı tarifeler uygulayabilir, bu da ABD’nin ihracatına zarar verebilir.
Doların yükselmesi: Daha yüksek tarifeler, yatırımcıların güvenli liman olarak dolara yönelmesine neden olabilir. Doların yükselmesi ise ABD ihracatını zorlaştırırken, gelişmekte olan ülkelerin borçlanma maliyetlerini artırabilir.
3. Küresel Ekonomi Üzerindeki Etkileri
Gelişen piyasalar baskı altında: Doların güçlenmesi, gelişmekte olan ülkelerin borç yükünü artırabilir.
Avrupa ve Asya ticareti risk altında: AB ve Çin gibi büyük ticaret ortakları, tarifelerden etkilenebilir. Özellikle Avrupa’nın ticaret açığı genişlediği için bu durum ekonomik büyümeyi baskılayabilir.
Küresel belirsizlik artıyor: Tarife savaşlarının yeniden gündeme gelmesi, yatırımcı güvenini zedeleyebilir ve risk iştahını düşürebilir.
4. Türkiye ve Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerindeki Etkiler
Enflasyon baskısı: Küresel hammadde fiyatlarındaki artış, Türkiye gibi ithalata bağımlı ekonomilerde enflasyonu artırabilir.
Döviz kuru etkisi: Doların yükselmesi, Türkiye’nin dış borç maliyetlerini artırabilir ve TL üzerinde baskı yaratabilir.
İhracat etkileri: Türkiye’nin ABD ile ticareti sınırlı olsa da, Avrupa ekonomisi zayıflarsa Türkiye’nin ihracatı da bundan olumsuz etkilenebilir.
5. Piyasalar ve Yatırımlar Üzerindeki Etkiler
Hisse senedi piyasalarında dalgalanma: Yatırımcılar tarifelerin getirdiği belirsizlik nedeniyle hisse senedi piyasalarından çıkabilir. ABD vadelileri düşerken, güvenli limanlara (dolar, altın) yönelim artabilir.
Kripto paralar volatil olabilir: Küresel risk iştahının azalması, kripto paralarda da dalgalanmalara yol açabilir.
Sanayi metallerinde düşüş riski: Artan jeopolitik belirsizlik ve azalan sanayi talebi, bakır ve çelik gibi endüstriyel metalleri olumsuz etkileyebilir.
Sonuç olarak, Trump’ın tarifeleri kısa vadede küresel belirsizliği artıracak, ABD’de enflasyonu yukarı çekerken, doların güçlenmesine neden olacak. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler için bu süreç, enflasyonist baskı, kur dalgalanmaları ve küresel ticaretin yavaşlaması gibi riskler barındırıyor. Orta ve uzun vadede, tarifelerin devam edip etmeyeceği ve ticaret müzakerelerinin nasıl şekilleneceği piyasalar için belirleyici olacak.
Finans Kuruluşlarının Beklentileri
Tarkan Çetin ile A Raporu: Piyasalarda Belirsizlik Devam Ediyor
Vega Portföy Genel Müdürü Tarkan Çetin, küresel piyasalardaki son gelişmeleri değerlendirerek, FED’in faizleri sabit bırakmasına karşın ECB’nin faiz indirimine devam ettiğini belirtti. Çetin, bu durumun doların euro karşısında güçlenmesine yol açtığını ifade ederken, Trump’ın Kanada, Meksika ve Çin’e uyguladığı yeni gümrük tarifelerinin piyasalarda dalgalanmaya neden olduğunu söyledi. Altın ve gümüş fiyatlarında yükseliş yaşandığını, JP Morgan ve Çin’in fiziki altın taleplerini artırdığını vurguladı.
Türkiye’de Fitch’in kredi notu görünümünü değiştirmemesinin, borsa için olumsuz bir gelişme olduğunu belirten Çetin, enflasyon beklentilerinin yükseldiğini ve Merkez Bankası’nın tahminlerinin gerçekleşmesinin zor olduğunu dile getirdi. Ancak faiz getirilerinin hala reel olarak pozitif olduğunu ekledi.
Piyasadaki risk algısının yüksek olduğunu vurgulayan Çetin, kripto paralarda ve hisse senetlerinde sert düşüşler yaşandığını belirtti. Önümüzdeki dönemde para piyasası fonları ve tahvillerin güvenli bir seçenek olabileceğini söylerken, uzun vadeli yatırımcılar için altın ve gümüşün cazibesini koruduğunu ifade etti. Piyasaların yönünü Trump’ın ticaret politikalarının belirleyeceğini sözlerine ekledi.
Gündemden Kısa Kısa
📌 Beyaz Saray: “Bu ticaret değil, uyuşturucu savaşı”
Beyaz Saray Ulusal Ekonomi Konseyi Direktörü Kevin Hassett, Trump’ın Kanada ve Meksika’dan yapılan ithalata ek gümrük vergisi getiren kararına ilişkin, bunun bir ticaret savaşı değil, uyuşturucu ile mücadele kapsamında olduğunu belirtti. Hassett, fentanil krizine dikkat çekerek, Meksika’nın önlemleri ciddiye aldığını ancak Kanada’nın durumu yanlış anladığını söyledi.
📌 Rusya: ABD’nin OPEC’e fiyat baskısı kabul edilemez
Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, ABD’nin OPEC’e petrol fiyatlarını düşürme çağrısını “rekabetçi olmayan ve kabul edilemez” olarak değerlendirdi. Novak, OPEC+ üyelerinin mevcut üretim kısıntıları konusunda kararlı olduğunu ve piyasalara dış müdahaleye karşı olduklarını vurguladı.
📌 ABD’de inşaat harcamaları beklentileri aştı
ABD’de Aralık ayında inşaat harcamaları aylık %0,5 artışla 2,19 trilyon dolara yükseldi. Özel sektör harcamaları %0,9 artarken, kamu inşaat harcamaları %0,5 azaldı. 2024 genelinde inşaat harcamaları önceki yıla kıyasla %6,5 artış kaydetti.
📌 ABD, Meksika’ya gümrük vergilerini 1 ay erteledi
Trump yönetimi, Meksika’nın uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele için ABD sınırına 10 bin Ulusal Muhafız konuşlandırmayı kabul etmesi sonrası Meksika’ya uygulanacak %25 ek gümrük vergisini bir ay süreyle askıya aldı.
📌 Kanada’dan ABD’ye tarifelere misilleme
Kanada, Trump’ın ithalata ek vergi kararına karşılık 155 milyar Kanada doları değerindeki ABD ürünlerine %25 gümrük vergisi getireceğini açıkladı. Çin de ABD’yi Dünya Ticaret Örgütü’ne şikayet edeceğini duyurdu.
📌 Trump: Elon Musk’a her konuda onay vermiyoruz
ABD Başkanı Trump, Elon Musk’ın yalnızca hükümetin onay verdiği konulara müdahil olduğunu belirtti. Ayrıca, Kanada ile ticari ilişkilerde sorunlar yaşandığını ve Çin ile tarifeler konusunda görüşmelerin süreceğini ifade etti.
📌 Fed/Bostic: İşgücü piyasası güçlü, faiz için bekleyebiliriz
Atlanta Fed Başkanı Bostic, iş gücü piyasasının şu an işletmeleri kısıtlamadığını ve faiz indirimine gitmeden önce bir süre beklemeye hazır olduklarını söyledi. Konut enflasyonunda düşüş beklendiğini belirtti.
📌 S&P 500 için sert düşüş uyarısı
JPMorgan’ın ünlü stratejisti Marko Kolanovic, ABD hisse senetlerinde büyük bir düzeltme beklediğini belirterek, S&P 500’ün 5.000 seviyelerine gerileyebileceğini söyledi.
📌 Euro Bölgesi enflasyonu ECB’yi zor durumda bırakıyor
Euro Bölgesi’nde Ocak ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde geldi. Uzmanlar, ECB’nin faiz indiriminde agresif olmaktan kaçınacağını, ancak büyüme endişeleriyle dengeli bir politika izleyeceğini öngörüyor.
📌 Fitch: ABD politikaları gelişen piyasalar için risk oluşturuyor
Fitch, 2025’te ABD’nin gümrük tarifeleri ve kamu maliyesi politikalarının gelişmekte olan piyasa ekonomileri için ciddi riskler taşıdığını belirtti.