Türk lirasındaki değer kaybı Mart ayında enflasyon üzerinde baskıyı artıracak…
Önce maliyet tarafına bakalım. Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) 2021 yılı Şubat ayında yıllık %27,09, aylık %1,22 artış kaydetti. İmalat sektöründe üretim maliyetleri ortalama olarak yıllık %29,57, aylık %1,56 oranlarında artış kaydetti. Gıda üretim maliyetleri ise enflasyon üzerinde yapışkanlık yaratmaya devam etti: Gıda üretim maliyetleri yıllık %28,64, aylık %2,83 yükseldi. Küresel ekonomide büyüme işaretlerinin gelmesiyle yükselen petrol fiyatları Türkiye’de de rafine petrol ürünleri maliyetlerinin Şubat ayında %5,52 artmasında etkili oldu. Son beş ayda, rafine petrol ürün maliyetleri aylık ortalama %6,35 artış kaydetti.
Tüketici tarafında ise tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Şubat ayında yıllık %15,61, aylık %0,91 artış kaydetti. Gıda fiyatlarında yıllık %18,70, aylık %2,70 artış yaşandı. Elbette yaz aylarında gıda fiyatları üzerindeki baskı azalacaktır ancak kısa vadede özellikle Türk lirasında Mart ayı ile birlikte başlayan değer kaybı hem üretici hem de tüketici fiyat artışlarını da beraberinde getirecektir.
Küresel ekonomide iyileşme işaretleri enflasyon baskısını artırıyor…
Küresel ekonomideki iyileşme işaretlerinin enerji (petrol ve doğalgaz) fiyatlarını artırmaya devam etmesi, pandeminin etkisiyle tedarik zincirindeki sorunların girdi maliyetlerini artırması ve Haziran 2020’den bu yana aralıksız yükselen küresel gıda fiyatları küresel olarak üretim maliyetlerinin ve çıktı fiyatlarının yükselmesine sebep oluyor.
JP Morgan Şubat ayı Küresel İmalat Sektörü PMI raporunda artan talebe karşın tedarik zincirindeki sorunların girdi maliyetlerini özellikle gelişmiş ekonomilerde son 10 yılın en yüksek seviyelerine kadar çıkmasında etkili olduğu belirtiliyor. Raporda, imalatçıların artan girdi maliyetlerinin bir kısmını müşterilerine daha yüksek oranlarda yansıttıkları vurgulanıyor.
Enflasyonist baskı tahvil faizlerinin artmasına sebep oluyor…
Küresel büyüme dinamiklerinin olumlu işaretler vermeye başlamasıyla ABD ve Euro Bölgesi gibi gelişmiş ekonomilerde tahvil faizleri de yükselmeye başladı. Enflasyondaki artış ve Türk lirasında değer kayıplarına rağmen ayakta kalmaya çalışan ve Eylül 2020 itibariyle 435 milyar dolar dış borç yükü taşıyan Türkiye ekonomisi için anlamı, borç çevirirken daha yüksek maliyetlere katlanmak zorunda kalınacak olması.
Dr. Fulya Gürbüz