● Hükümet, sigarada ÖTV oranını düşürüp maktu vergiyi artırarak fiyat dengesini yukarı çekti; ortalama bir pakette zam etkisi kaçınılmaz.
● Cep telefonlarında matrah sınırları yükseltildi; düşük segmentte vergi yükü hafiflerken, orta-üst segmentte artış sınırlı kalacak.
● Düzenlemeler, enflasyon baskısını frenleme ve vergi gelirini koruma amacıyla fiyat yapısında “sessiz dengeleme” etkisi yaratıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Resmi Gazete’de yayımlanan kararla, sigara, cep telefonu ve tütün ürünlerine ilişkin Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranları ve vergisiz fiyat basamakları (matrahlar) yeniden düzenlendi. Karar, hem enflasyonla mücadele hem de vergi gelirlerinin istikrarını koruma amacıyla yapısal bir dengeleme adımı olarak yorumlanıyor.
Sigarada ÖTV oranı yüzde 50’den yüzde 45’e düşürülürken, maktu vergi 12,1495 TL’den 16 TL’ye yükseltildi. Buna karşılık, asgari maktu vergi 2,1189 TL’den 1,9750 TL’ye indirildi. Bu karma düzenleme, özellikle düşük fiyatlı sigaralarda birim başına vergi yükünü artırarak paket fiyatlarını yukarı itmesi beklenen bir etki yaratacak. Vergi oranının düşürülmesi görünürde fiyatı baskılayıcı olsa da, maktu vergi artışı maliyetin asıl belirleyicisi konumunda.
Cep telefonlarında ise matrah dilimleri yeniden tanımlandı. Artık:
- %25 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 4.500 TL,
- %40 oran için 4.500–9.000 TL,
- %50 oran için üst eşik 9.000 TL ve üzeri olarak belirlendi.
Bu adım, özellikle düşük segment cihazlarda fiyatların hafiflemesine, orta segmentte ise vergi yükünün sınırlı kalmasına yol açabilir. Ancak döviz kuru ve ithalat maliyetleri dikkate alındığında, fiyat düşüşünün tüketiciye tam yansıması beklenmiyor.
Ekonomistler, bu düzenlemenin “gizli zam – görünür dengeleme” stratejisiyle uyumlu olduğunu belirtiyor. Zira sigaradaki maktu artış, hem fiyat düzeyini yukarı çekerken hem de vergi gelirini sabit tutmayı sağlıyor. Cep telefonunda ise daha rasyonel bir dilimleme yapılarak orta gelir grubuna yönelik tepki riski azaltılmış durumda.
Sonuç olarak, hükümetin ÖTV hamlesi bir yandan enflasyonun hızını yumuşatmayı, diğer yandan bütçe gelirini korumayı hedefliyor. Ancak sigara fiyatlarında bu ay içinde 5 ila 10 TL arası bir artış dalgası kaçınılmaz görünüyor.