Türkiye İstatistik Kurumu Eylül ayı sanayi üretimi verilerini açıkladı. Buna göre takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,4 arttı. Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ise Eylül ayında bir önceki aya göre %3,2 artış kaydetti. (Grafik 1)
Eylül ayı takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi ve dış ticaret hacim endekslerindeki gelişmeleri bir önceki aya göre karşılaştıralım:
. Tüketim malları ithalatı arttı, hammadde (ara malı) ve sermaye malı ithalatı azaldı. (Grafik 2)
. Tüketim malı ihracatı arttı, yatırım malı ihracatı azaldı, hammadde ihracatı hafif geriledi. (Grafik 2)
. Ara malı, tüketim malı (dayanıklı ve dayanıksız) ve sermaye (yatırım) malı imalatı arttı. (Grafik 3)
Ağustos ve Eylül’de binek otomobil ithalatı ardı ardına artarken paralelinde yurt içinde otomobil satışları her iki ayda da benzer oranda artış gösterdi.
Genel olarak değerlendirdiğimizde sanayi üretimindeki artışın ihracat destekli arttığını düşünüyoruz.
Eylül ayı verisiyle birlikte takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış sanayi üretimi 2019 yılının ilk üç çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre sırasıyla %1,8, %0,7 ve %1,6 artış kaydetmiş oldu. Sanayi üretimindeki değişimle benzer hareket eden GSYH’de üçüncü çeyrekte artış görme ihtimalimiz yüksek. (Grafik 4)
Okulların açılmasının etkisiyle Eylül ayında perakende ticarette de artış göreceğiz ancak genel olarak iç talepte -otomotiv ve konut dışında- genele yayılmış bir hareketlenme sinyali henüz almış değiliz.
TİM verileri ihracatın Ekim ayında da arttığına işaret etmişti. Dolayısıyla son çeyreğe sanayi üretimindeki artışın devamıyla gireceğimizi tahmin ediyoruz.
Dr. Fulya Gürbüz