L.A. Yanıyor, GAP’dan Sonra DKNY

Yazar

10 Ocak 2025

Kaliforniya’da devam eden orman yangınları, hem insan yaşamını hem de finansal sistemleri derinden etkiliyor. Joe Biden, yangınlardan ağır şekilde etkilenen Los Angeles için acil durum ilan etti ve federal yardım sözü verdi. Şimdiye kadar beş kişinin hayatını kaybettiği ve 180.000’den fazla kişinin tahliye edildiği bildiriliyor. Yangınlar, Pacific Palisades’te Salı günü başlayan bir yangının ardından şiddetli rüzgarların etkisiyle kısa sürede büyüyerek beş yeni yangına dönüştü. Toplam hasar ve ekonomik kaybın 50 milyar dolardan fazla bir maliyet yaratacağı tahmin ediliyor. Bu durum, hem bölgedeki sigorta sektörünü hem de yerel ekonomiyi ciddi şekilde zorluyor. Yangınların yol açtığı zararlar, yalnızca fiziksel yıkımla sınırlı değil. İşletmelerin faaliyetlerini durdurması, evlerin yeniden inşası ve enerji altyapısındaki hasarlar gibi dolaylı kayıplar da sigorta taleplerini artırıyor.

Sigorta Krizi

Pacific Palisades gibi yangına açık bölgelerde sigorta şirketleri, yüksek risk nedeniyle poliçeleri iptal etmeye veya yenilememeye başlamış durumda. State Farm, 2024 yılı ortalarında bölgede poliçesi olan müşterilerinin %70’ini bırakmıştı. Bu durum, birçok ev sahibini daha pahalı ve sınırlı kapsam sunan devlet destekli “son çare” sigorta planı olan California FAIR Plan’a yöneltti. Ancak bu planın da kapasitesi sınırlı; yalnızca yangın hasarını kapsıyor ve konut başına maksimum 3 milyon dolarlık teminat sunuyor.

CA FAIR Plan, artan talepler ve yetersiz nakit rezervleriyle karşı karşıya. Planın 200 milyon dolarlık mevcut nakit rezervi, eyaletteki toplam 450 milyar dolarlık risk karşısında oldukça yetersiz kalıyor. Eğer plan zararları karşılayamazsa, mali yük Kaliforniya’daki tüm sigorta poliçe sahiplerine dağıtılacak ve primler daha da yükselecek.

Artan yangın, sel ve diğer doğal afet riskleri, sigorta piyasasını giderek daha kırılgan hale getiriyor. 2023’te ABD genelinde, 18 eyalette sigorta şirketleri konut sigortasından zarar etti. İklim değişikliği nedeniyle riskler artarken, birçok bölgede sigorta şirketleri poliçe sunmayı ekonomik olarak sürdürülebilir bulmuyor. Uzmanlar, mevcut sigorta sisteminin bu şekilde devam edemeyeceğini ve daha kapsamlı çözümlerin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Uzmanlar, federal hükümetin FAIR Plan’lara reasürans desteği sunarak finansal baskıyı azaltabileceğini öneriyor. Ayrıca, düşük gelirli hanelere sigorta satın alımı için sübvansiyon sağlayan bir sistemin oluşturulmasının, sigorta erişimini artırabileceği düşünülüyor.

The world in brief- The Economist

-Los Angeles County’nin bazı bölgelerinde beş yangın hâlâ devam ederken, Perşembe günü itibarıyla bunların ikisi kısmen kontrol altına alındı. Şimdiye kadar en az beş kişi hayatını kaybetti; ilçe şerifi, “önümüzdeki günlerde ölü sayısının artacağını” tahmin etti. Yaklaşık 180.000 kişi evlerini terk etti. İlk yangın, Salı günü Pacific Palisades’in tepelik bir mahallesinde başladı ve şiddetli rüzgarlar daha fazla yangının çıkmasına neden oldu.

-Lübnan parlamentosu, General Joseph Aoun’u cumhurbaşkanı olarak seçti. Bu, milletvekillerinin bir aday üzerinde anlaşamadığı iki yılı aşkın süredir ilk kez birinin bu göreve seçilmesi anlamına geliyor. Amerika’nın desteklediği General Aoun’un seçilmesi, İran destekli Lübnan milis grubu Hizbullah’ın, İsrail ile olan savaşından dolayı zayıflamasıyla etkisinin azaldığını yansıtıyor.

Fed Tutanakları

Tutanaklar, faiz indirimi hızının bu yıl yavaşlayacağını ve bunun enflasyon üzerindeki etkilerine dair endişelerin arttığını ortaya koydu. Fed yetkilileri, enflasyon risklerinin yükseldiğini vurguladı ve bu durumun ticaret ile göç politikalarındaki olası değişikliklerden kaynaklanabileceğini belirtti. Tutanaklarda yer alan şu ifade dikkat çekiciydi: “Katılımcıların neredeyse tamamı, enflasyon beklentilerine yönelik yukarı yönlü risklerin arttığını değerlendirdi.”

Fed Yetkililerinden Açıklamalar: Faiz Politikası ve Enflasyon

Boston Fed Başkanı Susan Collins, mevcut ekonomik şartların faiz indirimlerinde daha sabırlı ve kademeli bir yaklaşımı gerektirdiğini vurguladı. Collins, Fed’in daha önce belirlenmiş bir patika üzerinde olmadığını, ancak mevcut para politikasının iyi bir şekilde konumlandığını ifade etti. Ayrıca, enflasyon beklentilerinin yakın geçmişe kıyasla daha yüksek olduğunu belirterek, Aralık ayındaki tahminlere paralel bir seyir izlediklerini söyledi.

Philadelphia Fed Başkanı Patrick Harker da benzer şekilde, Fed’in faiz indirim sürecinde olduğunu ancak gelecekteki adımların ekonomik verilere bağlı olacağını dile getirdi. Harker, işgücü piyasalarının istikrara kavuştuğunu ve daha dengeli bir yapıya ulaştığını belirtirken, enflasyonu zirveden düşürmede önemli bir başarı sağlandığını ekledi. Ancak yüzde 2’lik hedefe geri dönmenin beklenenden daha uzun süreceğini ifade etti. Harker, Fed’in yüksek belirsizlik ortamında verilere daha sıkı bağlı kalması gerektiğinin altını çizdi.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ise ekonomik verilerin beklenenden güçlü gelmesinin faiz oranlarına ilişkin beklentilerin yeniden fiyatlandırılmasına neden olduğunu söyledi. Bu durum, ABD Hazine tahvillerinde ciddi satış baskısı yaratıyor. Yellen’in açıklamaları, yatırımcıların faiz patikasına yönelik beklentilerini yeniden değerlendirdiği bir dönemde, piyasa dinamiklerini şekillendiren önemli bir faktör olarak öne çıkıyor.

Gözler, saat 16:30’da açıklanacak olan Tarım Dışı İstihdam verisinde olacak. Bu rapor, Fed’in 29 Ocak’ta gerçekleştireceği toplantı öncesi yayımlanacak en kritik verilerden biri olarak öne çıkıyor.

Beklentilere göre:

• Tarım Dışı İstihdam: 164 bin kişi (önceki veri: 227 bin kişi)

• Ortalama Saatlik Kazançlar (Aylık): %0,3 (önceki veri: %0,4)

• İşsizlik Oranı: %4,2 (önceki veri: %4,2)

Yatırımcılar, istihdam piyasasının sağlığı ve ücretlerdeki değişimin Fed’in gelecekteki politika kararlarını nasıl etkileyebileceğini anlamaya çalışıyor. Özellikle istihdam verilerindeki güçlü bir artış veya ücretlerdeki hızlı yükseliş, Fed’in daha “şahin” bir duruş sergilemesine neden olabilir.

SaxoBank’ın Raporundaki Öngörüler

1. Trump 2.0 ABD Dolarını Yıkıyor: Yeni Trump yönetiminin ticaret tarifeleri ve global finansal sistemde yapacağı değişikliklerin ABD dolarını ciddi şekilde etkileyebileceği öngörülüyor.

2. Nvidia, Apple’ın İki Katı Değerine Ulaşıyor: Nvidia, AI çipleri sayesinde dünyanın en değerli şirketi haline gelerek Apple’ı geride bırakabilir.

3. Çin, CNY 50 Trilyonluk Teşvik Paketi Açıklıyor: Çin, ekonomisini yeniden canlandırmak için devasa bir mali teşvik paketi uygulayabilir.

4. İlk Bio-Basılı İnsan Kalbi: Bio-baskı teknolojisi ile ilk insan kalbinin üretilmesi, tıp dünyasında çığır açabilir.

5. Elektrifikasyon Dalgası OPEC’i Sonlandırıyor: Elektrikli araçların hızlı benimsenmesi, OPEC’in önemini kaybetmesine neden olabilir.

6. ABD, AI Veri Merkezlerine Vergi Koyuyor: Yükselen enerji maliyetleri nedeniyle ABD, yapay zeka veri merkezlerine yeni vergiler getirebilir.

7. Doğal Afet Büyük Bir Sigorta Şirketini Batırıyor: İklim değişikliği kaynaklı büyük bir doğal afet, sigorta sektöründe ciddi bir krize yol açabilir.

8. Sterlin, Brexit Sonrası Euro İndirimini Siliyor: İngiltere ekonomisindeki toparlanma, sterlinin euro karşısındaki değerini Brexit öncesi seviyelere çıkarabilir.

Sadece Borsa

BIST 100 endeksi, %1,11 artışla 10.000 puan seviyesinde işlem görüyor. Bu seviye, psikolojik direnç olma özelliği taşıyor. BIST 30 endeksi ise %1,11 yükselerek 11.047,9 puana ulaştı.

Sadece Kripto

BTC

Bitcoin, gün içinde 91.203 dolar ile en düşük seviyeyi ve 95.382 dolar ile en yüksek seviyeyi test etti. Şu anda 92.850 dolardan işlem görüyor ve %2,64 ekside.