JP Morgan küresel imalat sektörü PMI (satın alma yöneticileri endeksi) Ocak ayı sonuçlarını yayınladı. Endeksin 50 seviyesinin üzerinde olması sektörde büyümeye, aşağısında olması daralmaya işaret ediyor. Endeks Ocak ayında önceki aya göre 0,3 puan artışla 50,4 oldu. Paralel olarak, üretim alt endeksi, Aralık’taki 50,4 seviyesinden Ocak ayında 50,8 seviyesine yükselerek son altı aylık yükselişini sürdürdü.
İmalat sektöründe üretimdeki artışın kaynağı iç talep mi dış talep mi oldu?
Yeni siparişler alt endeksi aylık 0,6 artışla Ocak ayında 50,9 seviyesine yükseldi. Ancak yeni ihracat siparişleri Ocak ayında 49,5 değeri ile düşük hızla da olsa daralmaya devam etti. Dolayısıyla iç talepteki artışın etkisiyle imalat üretimi Ocak ayında arttı.
Üretimdeki artış yatırımları tetikledi mi?
Yukarıdaki grafikte mor çizgi yatırım malları üretimini gösteriyor. 2019 yılının ikinci yarısından sonra yatırım malları üretimindeki daralma devam ediyor. Mavi çizgiyle gösterilen ara mal üretimi alt endeksinin Ocak ayında ilk kez büyüme bölgesine geçtiğini görüyoruz. Kırmızı çizgiyle gösterilen tüketim malı üretimi alt endeksi ise büyümeye devam ederek 52 seviyesine yaklaşmış durumda. Yukarıdaki paragrafta üretimdeki artışın ağırlıklı olarak iç talep kaynaklı olduğu sonucuna varmıştık. Dolayısıyla ara malı üretimindeki artışın tüketim malları üretimini desteklediğini anlıyoruz. Yatırım malı üretimindeki daralma ise küresel büyümeye yönelik yeterli bir iyimserlik ortaya koymuyor. Yani üretimdeki artış yatırımları tetiklemedi, cevap hayır. Dolayısıyla Ancak imalat sektörünün gelecekteki 12-aylık dönemde üretim artışı beklentisini ortaya koyan alt endeks ise Aralık ayındaki 58 değerinden Ocak ayında 60,9 seviyesine hızlandı. Bunda büyük ihtimalle Ocak ayında ABD-Çin arasında ilk faz anlaşmanın imzalanmasının etkisi var. Yatırım malları üretiminde ve yeni ihracat siparişlerinde artış görmedikçe küresel büyümede hızlanma işaretleri almayacağız.
Küresel imalat sektöründe istihdam arttı mı?
İstihdam alt endeksi Ocak ayında aylık 0,2 puan yükselişle 49,8 oldu. Yani, istihdam artışındaki düşüş hızı Ocak ayında yavaşladı. İhracat siparişlerinde canlanma istihdam piyasasını da olumlu etkileyecektir.
Fiyatlar yükseliyor mu?
Üretim maliyetleri enflasyonu Ocak ayında son 7 ayın en yükseğini gördü. Üretim maliyetleri alt endeksi aylık 0,5 puan artışla Ocak ayında 51,8 seviyesine yükseldi. Üretim maliyetlerindeki artışın etkisiyle çıktı fiyat enflasyonu son üç aydır artışını sürdürüyor. Çıktı fiyat enflasyonu alt endeksi Aralık’taki 51 seviyesinden Ocak ayında 50,6 seviyesine geriledi. Bunun anlamı: Evet çıktı fiyatları enflasyonu artıyor ama artış hızı Ocak ayında kısmen geriledi.
Türkiye imalat sektörüne dair ne sinyal aldık?
JP Morgan Küresel İmalat Sektörü PMI endeksinde Ocak ayında 30 ülke değerlendirilmiş. Aşağıdaki tablodan da göreceğiniz gibi, Türkiye imalat sektörü Ocak ayında büyüme kaydeden 14 ülke arasında yer alıyor. Öte yandan, küresel yeni ihracat siparişlerindeki daralma ve Euro Bölgesi imalat sektörünün daralmaya devam etmesi Türkiye’nin ihracat potansiyelini dolayısıyla da üretim artışını sınırlandıran iki önemli etken.
Dr. Fulya Gürbüz