02.07.2024 tarihli 32590 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7518 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile uzun zamandır beklenen kripto varlıklara yönelik düzenleme yürürlüğe girdi.
Sermaye Piyasası Araçlarının Kripto Varlık Olarak İhracı
İlgili Kanun’un 2. maddesi ile sermaye piyasası araçlarının (hisse senedi, bono, tahvil vb.) kripto varlık olarak ihraç edilmesine, oluşturulmasına izin verilmektedir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenecektir.
Lisans Zorunluluğu
İlgili Kanun’un 3. maddesi, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmeleri ve faaliyetlerine devam edebilmeleri için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin almalarını zorunlu tutmaktadır.
Buradaki faaliyet şartları, organizasyon yapıları, sermayeleri, bilgi sistemleri, pay devirleri ve yöneticileri ve personeline ilişkin esasların belirlenmesi yine Sermaye Piyasası Kurulu’na bırakılmaktadır.
Aynı zamanda Sermaye Piyasası Kurulu burada TÜBİTAK ile yakın çalışacaktır. Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kullanacakları bilgi sistemleri ve teknolojik altyapının TÜBİTAK’ın belirlediği çeşitli şartlara uygun olması zorunlu tutulmaktadır.
Sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklara ilişkin olarak düzenleyici işlemler tesis etmek, özel ve genel nitelikte kararlar almak ve tedbir ve yaptırım uygulamak konusunda Sermaye Piyasası Kurulu yetkilidir. Sermaye Piyasası Kurulu, sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklar dışında, dağıtık defter teknolojisinin veya benzer bir teknolojik altyapının geliştirilmesi suretiyle oluşturulan, değeri bu teknolojiden ayrıştırılamayan nitelikte olan kripto varlıkların satış ya da dağıtımının, Kanunun sermaye piyasası araçlarıyla ilgili hükümlerine tabi olmaksızın platformlar nezdinde yapılabilmesi konusunda esaslar belirleyebilecektir.
Kurul, bu esaslara tabi olacak kripto varlıkları belirleme aşamasında TÜBİTAK ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarından teknik rapor isteyebilecektir.
Ayrıca, bu kripto varlıkların satış ya da dağıtımının yapılmasına ilişkin her türlü bilgilendirme dokümanını imzalayan gerçek ve tüzel kişiler bu dokümanlarda yer alan yanlış, yanıltıcı veya eksik bilgilerden kaynaklanan zararlardan müteselsilen sorumlu olmaktadır.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Faaliyetlerine ve Kripto Varlıkların Transfer ve Saklanmasına İlişkin Esaslar
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ile bunlarda işlem yapmak isteyen müşteriler arasında imzalanan sözleşmeler, yazılı şekilde veya uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak ya da mesafeli olsun olmasın Kurulun yazılı şeklin yerine geçebileceğini belirlediği ve bir bilişim veya elektronik haberleşme cihazı üzerinden gerçekleştirilecek ve müşteri kimliğinin doğrulanmasına imkân verecek yöntemler yoluyla kurulabilir ve buna ilişkin usul ve esaslar Kurul tarafından belirlenecektir.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıların müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran veya sınırlandıran her türlü sözleşme şartı geçersiz olacaktır. Platformlar müşterilerinin işlemlerine ilişkin itirazlarını ve şikayetlerini etkin şekilde çözecek dâhili mekanizmalar kurmakla yükümlü olacaktır.
Kripto Varlıkların Düzenlenmesi
Sermaye Piyasası Kurulu, kripto varlıkların piyasaya sürülme koşulları üzerinde düzenleyici otorite olarak rol oynayacaktır.
İlgili Kanun’da temel olarak kripto varlıklar, sergilemiş oldukları özelliklere göre üç bölüme ayrılmıştır. Bunlar sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan kripto varlıklar, dağıtık defter teknolojisi veya benzer teknolojik altyapılarla oluşturulan kripto varlıklar, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından satış ve dağıtım esasları belirlenen kripto varlıklar olarak sınıflandırılmaktadır.
Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği
İlgili Kanun’un 6. maddesi ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ne üye olmaları zorunlu kılınmaktadır.
İzinsiz Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılığı Faaliyeti
İlgili Kanun’un 12. maddesi ile izin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek kişiler ve tüzel kişilerin yetkilileri üç yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin günden on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılmaktadır.
Başvuru ve Faaliyet İzni
İlgili Kanun’un 17. maddesi ile Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih olan 2 Temmuz’da faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcılar, bir ay içinde yani 2 Ağustos’a kadar Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuruda bulunarak lisans için başvuru yapacaklarına veya tasfiye kararı alacaklarına ilişkin beyanda bulunmaları gerekiyor. Başvuru yapmak istemeyen kripto varlık hizmet sağlayıcıların üç ay içerisinde tasfiyelerini gerçekleştirmesi gerekmektedir. Yeni faaliyete başlamak isteyenler ise gerekli şartları sağlayacaklarını beyan etmeleri gerekmektedir.
Yurt Dışı Hizmet Sağlayıcıları
Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcıları, Türkiye’deki faaliyetlerini Kanun’un yürürlüğe girdiği tarih olan 2 Temmuz’dan itibaren üç ay içinde 2 Ekim’e kadar sonlandırması gerekmektedir. Aksi takdirde faaliyetleri izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti olarak değerlendirilecektir.
ATM ve Benzeri Elektronik İşlem Cihazları
Müşterilerin kripto varlıkları nakde veya nakdi kripto varlığa çevirebilmelerine ve kripto varlıkların transferinin gerçekleştirilmesine imkân veren ATM ve benzeri elektronik işlem cihazlarının faaliyetleri Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandırılacak ve faaliyetini sonlandırmayan ATM’ler mahallin en büyük mülkî idare amirinin bildirimi üzerine yetkili idareler tarafından kapatılacak. Bu faaliyetlerin devamı da izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti olarak kabul edilecektir.
Sonuç
İlgili Kanun, Türk kripto piyasasında çığır açan bir gelişme olmakla birlikte, düzenleme getirmediği birçok alanda Sermaye Piyasası Kurulu’na ikincil düzenlemeler yapma yetkisi tanımaktadır. Bu nedenle, Türkiye’de kripto varlık piyasasının nasıl şekilleneceğine esas ışık tutacak olan ilgili Kanun değil, Sermaye Piyasası Kurulu’nun ikincil düzenlemeleri olacaktır.