İhracat hacmi azalırken, yurt içi talepte artış var…
Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış ihracat Ağustos-Ekim döneminde ardı ardına azalarak Temmuz ayı ile kıyaslandığında %2,5 düşüş kaydederken ithalat aynı dönemde binde 8’lik düşüş yaşadı.
Dış ticaret endekslerini dikkate aldığımızda aynı dönem ihracat hacim endeksi %1,1 azalırken ithalat hacim endeksi %2,3 artış kaydetti.
İthalatta artışın etkisini yurt içinde perakende satışlarda görüyoruz:
Aynı dönemde perakende ticaret endeksi de %1 artış kaydetti.
İhracat ve imalat sektörü endekslerinin aylık bazda gelişmelerine baktığımızda ise ihracat artarken imalatın da arttığını, ihracat azalırken imalatın da azaldığını görüyoruz. İthalat hacim endeksinde tüketim malları ithalat hacminde ise Ağustos-Ekim döneminde aralıksız artış var.
Özetlersek, ithalat artıyor ama bunun bir kısmı imalatta kullanılırken bir kısmı da perakende satışlar için kullanılmış. Kurda dar bantta hareket, kredi faizlerindeki iyileşme ve promosyonlar iç talepte bir miktar hareketlenmeye sebep olurken, dış talepteki zayıflık ihracat hacmimizi de olumsuz etkiliyor.
İthalattaki artış cari işlemler fazlasını Ekim ayında aşağı çekti, Kasım ayında ithalatta dolar bazında azalma işareti var…
Kasım ayı bütçe verilerine göre ithalat vergisinden önceki ayın hafif yukarısında gelir elde edilirken ABD doları bazında gerileme var. Öte yandan TİM verileri ihracatta Kasım ayında hafif bir azalma ortaya koymuştu. Dolayısıyla ihracat ve ithalattaki gerilemenin cari denge üzerinde önemli bir bozulma yaratmayacağını düşünüyoruz.
İmalat sektöründe istihdam azalıyor… Eylül ayı işgücü istatistiklerine baktığımızda Ağustos ayına göre sadece hizmet sektörü istihdamında artış var (aylık %0,8). Ekim ayı verileri imalat sektöründeki istihdam kaybının Ekim ayında iyileşmeyeceği ihtimalini artırıyor.
Dr. Fulya Gürbüz