TÜİK tarafından yayınlanan verilere göre Kasım 2019’da ihracat yıllık %0,1 artışla 15,5 milyar dolar, ithalat yıllık %9,7 artışla 17,7 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yukarıdaki grafikte takvim ve mevsimsellik etkilerinden arındırılmış dış ticaret verilerinin Ocak 2016 – Kasım 2019 dönemi boyunca seyrini görüyoruz.
Son 12-aylık toplamlara baktığımızda kırmızı kesikli çizgiler olarak gösterilen ihracat verisi son 6 aydır 170,0 -171,5 milyar dolar aralığında nispeten yatay bir seyir izliyor. Koyu gri çizgili 12-aylık toplam ithalat hacmi ise aynı dönemde 198 milyar dolardan 201 milyar dolar seviyesine yükselmiş durumda. Kısacası ihracat tarihi zirvesinde soluklanırken ithalatta hafif artış var.
Aynı dönemde aylık verilere göre dış ticaret açığı Ekim ayındaki 1,8 milyar dolardan Kasım ayında 2,3 milyar dolara yükseldi.
Sadece Türkiye’de değil küresel bazda ihraç mallarına olan talebin gerilemesine bağlı olarak ülkeler yavaşlayarak da olsa iç talebin desteğiyle üretmeye devam etmekteler. Bu bilgileri her ay başında açıklanan IHS/Markit PMI raporlarında okuyabilirsiniz.
Türkiye’de iç talepte 2019 yılının son çeyreğinde artış eğilimi olduğu çeşitli verilerle teyit edildi: otomotiv ve konut satışlarındaki artışa paralel olarak indirimlerin etkisiyle perakende satışlarda da artış var. Politika faizinin aşağı çekilmesi tüketici kredi ve kredi kartlarında artış getirdi.
Arındırılmamış verilere göre, ithalattaki artış ve ihracattaki düşüş ve turist sayısında azalma Kasım ayında cari işlemler dengesinde bozulma göreceğimiz anlamına geliyor.
Tüketici fiyat enflasyonu 2019 yılını %11,8 seviyesinden kapattı…
Türk lirasında Aralık ayında yaşanan değer kaybı hem tüketici hem de üretici fiyatlarının önceki aya göre artmasına sebep oldu. Jeopolitik riskteki artış, dış ticaret açığındaki artışa bağlı olarak cari işlemler dengesinde bozulma, Kanal İstanbul projesinin bütçe bacağındaki belirsizlikler Türk lirasında değer kaybının sürmesine sebep olabilir.
Mevcut veriler ve riskler 16 Ocak’ta toplanacak olan Merkez Bankası Para Politikası Kurulundan %12 seviyesindeki politika faizi olan 1-hafta vadeli borç verme faizinde bir değişikliğe işaret etmiyor.
Dr. Fulya Gürbüz