TÜİK 2019 yılı Aralık ayına ilişkin sanayi üretimi, perakende ticaret ve dış ticaret endekslerini yayınladı. Veriler birbirleriyle yakından ilişkili. Yani herhangi birisinde bir değişimi diğerlerinde de görebiliyoruz. Endekslerdeki seyri daha net anlayabilmek için takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış verileri dikkate alınmaktadır.
Perakende satıştaki hızlanma sanayi üretimini artırdı…
Perakende satışlar Aralık ayında bir önceki aya göre %1,1, bir önceki yılın aynı ayına göre %11 artış kaydetti. Gıda, içecek ve tütün satışlarında bir önceki aya göre %1, internet ve posta üzerinden satışlarda %2,5 oranlarında düşüş yaşandı. Önceki aya göre otomotiv yakıtı satışında %0,6, tıbbi ürünler ve kozmetikte %1,8, tekstil, giyim ve ayakkabıda %1,4, hırdavat, boya ve cam, elektrikli eşya ve mobilyada %5,4, bilgisayar, kitap ve iletişim aygıtlarında %2,1 artış kaydedildi.
Sanayi üretimi tarafında ise enerji üretiminde bir önceki aya göre %1,3 düşüş yaşanırken; dayanıklı tüketim malı imalatında %7,4, sermaye malı imalatında %3, ara malı imalatında %1,9, dayanıksız tüketim malı imalatında %1,4 artış yaşandı.
Dış ticaret endeksleri iç talepteki artışı destekledi…
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat miktar endeksi bir önceki aya göre %0,6, ithalat miktar endeksi ise %1,0 artış kaydetti.
Tüketim malları ihracatı önceki aya göre %2,2 azalırken, sermaye malları ihracatı %0,3, ara malları ihracatı %4,3 artış kaydetti.
İthalat tarafında ise tüketim malları ithalat miktarı önceki aya göre %6,0 artarken, ara mallar ithalatı %0,3, sermaye malları ithalatı %4,3 azaldı.
Dolayısıyla perakende satışlardaki %1,1’lik artışın bir kısmının ithal tüketim malları ile bir kısmının da yurt içinde üretilen tüketim malları ile karşılandığını anlıyoruz.
Sermaye malı üretimindeki artışından ise reel sektörün yurt dışı talepten ziyade yurt içi talebi karşılamak amacıyla sermaye yatırımlarını artırmakta etkisi olduğunu düşünüyoruz.
Ara malı imalatındaki artışın ise ara malı ihracatını desteklediğini anlıyoruz.
Riskler
İç talepteki artış şimdilik ekonomiyi destekliyor ancak koronavirüs salgınının ekonomik etkisine dair belirsizlik sürüyor. Nitekim en büyük ticaret ortağımız olan Almanya ekonomisinin resesyona girme riski artıyor.
Suriye ile ilgili olumsuz gelişmelere bağlı olarak Türk lirasında kırılganlık artıyor.
Gelecek hafta 19 Şubat Çarşamba günü Merkez Bankası para politikasını görüşmek üzere toplanacak. Faiz indirimine gidilmesi halinde Türk lirasında yaşanan değer kaybında hızlanma görebiliriz. Bu da iç talepte yavaşlama getirebilir.
Dr. Fulya Gürbüz