Türkiye’nin dış borç stoğuna baktığımızda döviz cinsi borcun toplam borca oranının %60’tan biraz fazla olduğunu görüyorüz. Daha kötüsü ise borç dağılımının Arjantin’den bile dövize daha duyarlı olmasıdır. Ee tabii Türk lirası bir “hard currency” yani sağlam para olmadığı için yatırımcıların güven duymaması da doğal oluyor. Sağlam para nedir sorusunun cevabı ise burada.
Peki döviz borcunuz varsa ne yaparsınız? Döviz alırsınız. Peki Merkez Bankası ne yapıyor? Döviz satıyor. Prof. Dr. Hakan Kara’nın da yazdığı gibi MB faiz artışının gerçekleştiği hafta nette 5.2 milyar dolar satmış.
Ee şimdi diyeceksiniz ki bize ne Merkez Bankası rezervinden ben halka arzlardan paramı kazanıyorum gerisi beni ilgilendirmez. Artık o tarafta da riskler birikiyor. Yurtdışında halka arz edilen şirketlerde %90’a varan değer kayıpları görülüyor. Dikkatli olmak lazım!
Unutmamak gerekir ki halka arz eden şirketi “patron” satıyor. Patronun sattığı fiyattan aldığımız aklımızın bir köşesinde durmalı. Bununla beraber artan fiyatların arkasında “rasyonel” sebepler olmadığını hatırlatırız. Para akışının devam ettiği bir enstrumanda fiyat artışı devam ediyor. Para akışı devam edene kadar…
Hadi biraz da yurtdışına bakalım. Amerika’da yeni iş ilanlarının artık eski iştahıyla devam etmediği gözlemleniyor. Bu da büyüme üzerinde negatif etki ediyor.
Bu grafik bizlere Amerika’da mortgage talebinin son 28 yıldaki en düşük seviyeye gerilediğini gösteriyor. Amerika tarafının da yavaş yavaş durgunluğa doğru gittiğinin sinyallerini alıyor olabiliriz. Yumuşak ya da sert durgunluk durgunluktur. Amerikan hisse senetleri piyasası da bizlere bazı ipuçları veriyor olabilir.
Hisse senetlerinde işlem hacimlerin çok düştüğünü görüyoruz. Sadece Tesla ve Nvidia üzerinden ilerleyen borsanın yükselişinin sağlıklı olmadığını düşünebiliriz. Fiyatların yukarıya gidemediği zamanlarda aşağı gitme eğilimi olduğunu unutmamak lazım.
Daha fazlasını konuştuğumuz video: