10 Ağustos 2020, Pazartesi
Temmuz ayı nakit bütçe verileri açıklanacak. Haziran ayında nakit bütçe 26,8 milyar TL açık vermişti. Nakit dengesi 2019 yılında 130,5 milyar TL, 2018 yılında 70,4 milyar TL, 2017 yılında 60,5 milyar TL açık vermişti. 2020 yılının Ocak ayında 22,8 milyar TL fazla veren nakit bütçe Şubat-Haziran döneminde ise toplam nakit açığı 132 milyar TL oldu, yani 2019 yılı toplam açık miktarından daha fazla. Nedeni elbette KOVİD-19 kaynaklı olarak vergi ertelemeleri, üretim ve tüketimdeki düşüş ile turizm sektöründeki kayıpların vergi gelirlerini 2019 yılının aşağısına çekmesi, ek olarak da giderlerin 2019 yılı ortalamasının üzerine çıkması. Basitçe anlatırsak giderlerin hızlanması, gelirlerin de azalması nakit bütçe açığının artmasına sebep oldu. Nakit bütçe verilerinde nakit dengesi dışında nakit dengesinin finansmanının nasıl sağlandığını da görebiliyoruz. Nakit Bütçe Finansman Kalemlerini dış ve iç borçlanma, özelleştirme gelirleri, TMSF’den aktarımlar, borç geri dönüşleri ve Merkez Bankası mevduat hesabındaki değişimler oluşturuyor. Özelleştirme gelirlerinin yokluğunda, takip edilmesi gereken önemli kalemler Hazine’nin net borçlanması ve TCMB mevduat hesabındaki değişim. Hazine, 2020 yılı Mart-Haziran döneminde dış borçta net ödeyici konumundayken iç borçlanmayı hızlandırdı. Öte yandan Hazine, 2020 yılında Merkez Bankasında tuttuğu TL mevduatından Haziran ayında 26,3 milyar TL, Mart ayında ise 19,4 milyar TL kullanım yaptı.
Nisan-Mayıs-Haziran dönemini kapsayan 2020 yılı Mayıs dönemi işgücü verileri açıklanacak. Nisan döneminde işsizlik oranı önceki ayda kaydedilen %13,19 seviyesinden %12,84 seviyesine geriledi. İşsizlik oranındaki gerilemenin sebebi, işgücü ve istihdamdaki azalış oldu. Bunda da iş aramaktan ümidini kesenlerin sayısındaki artışın etkisi olduğu kaydedilmişti. Eylül 2019-Nisan 2020 döneminde istihdam aralıksız geriliyor. Nisan-Mayıs döneminde mal ihracatındaki düşüşe rağmen sanayi istihdamındaki bozulma hizmet ve inşaat sektörlerine göre daha az oldu. Haziran-Temmuz döneminde mal ihracatının iyileşmesi sanayi sektörü istihdamında aşağı yönü sınırlarken özellikle turizm sektörünün daralmasını dikkate aldığımızda hizmet sektörü istihdamında iyileşme işareti almıyoruz. Dolayısıyla işsizlik oranında Şubat-Nisan dönemindeki düşüş, ekonominin iyileşmesinden değil iş arayanların umutlarındaki azalmadan kaynaklanıyor.
13 Ağustos 2020, Perşembe
Haziran ayı dış ticaret endeksleri açıklanacak. Dış ticaret endeksleri, dış ticaret istatistiklerinden farklı olarak sadece mal ihracat ve ithalat verilerini baz almaktadır. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış ihracat ve ithalat endeksleri Mayıs ayında önceki aya göre sırasıyla %20,7 ve %9,2 artış kaydetti. İhracat ve ithalat birim değer endeksleri ise önceki aya göre sırasıyla %3,5 ve %13,1 azaldı.
14 Ağustos 2020, Cuma
Haziran ayı ödemeler dengesi verileri açıklanacak. Mayıs ayında cari işlemler açığı Nisan ayındaki 5,1 milyar dolardan 3,8 milyar dolara gerilemişti. Haziran ayında dış ticaret açığı aylık 0,6 milyar dolar azalışla 2,85 milyar dolara geriledi. Net altın ithalatı ise Mayıs ayına göre 1 milyar dolar arttı. Söz konusu gelişmeler, cari işlemler açığını Haziran ayında Mayıs ayına göre 0,4 milyar dolar artırıcı yönde etkisi olacağına işaret ediyor.
Haziran ayı sanayi üretimi verileri açıklanacak. KOVİD-19 kaynaklı kapatmaların gevşetilmeye başlandığı Mayıs ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış sanayi üretimi önceki aya göre %17,4 artış kaydetmişti. Haziran ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış ihracat ve ithalat verileri önceki aya göre sırasıyla %15 ve %9 artış kaydetti. İhracattaki artış otomotiv sektörü öncülüğünde gerçekleşti. Söz konusu gelişmeler, sanayi üretiminde önceki aya göre artışın Haziran ayında da süreceğine işaret ediyor.
Haziran ayı sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri ciro endeksleri açıklanacak. Nisan ayında KOVİD-19 kaynaklı kapatmaların etkisiyle endeksler önceki aya göre ortalama %24,7 düşüş kaydetmişti. Kapatmaların gevşemesiyle birlikte Mayıs ayında toplam ciro endeksleri aylık bazda %12,5 artış kaydetti.
Haziran ayı perakende ticaret verileri açıklanacak. Mayıs ayında takvim ve mevsimsellikten arındırılmış perakende ticaret endeksi önceki aya göre %3,7 artış kaydetmişti.
Ağustos ayı TCMB Beklenti Anketi sonuçları açıklanacak. Temmuz ayında yıl sonu yıllık TÜFE tahmini %10,22’ye, yıl sonu yıllık toplam cari açık beklentisi 14,6 milyar dolara yükselmiş; yıl sonu yıllık GSYH daralma beklentisi önceki ayki %1,33’ten %1,32’ye gerilemişti.
7 Ağustos 2020 tarihli haftalık TCMB ve BDDK, para ve banka verileri açıklanacak. Temmuz ayında yurtiçi döviz tevdiat hesapları Haziran ayı sonuna göre 7,4 milyar dolar artarken bunun 6 milyar doları bireysel hesap sahiplerine ait. Kamu bankalarının yabancı para (YP) net genel pozisyonu açığı Haziran sonuna göre 4,3 milyar dolar artışla 11,0 milyar dolara yükseldi. TCMB’nin döviz rezervleri ise Temmuz ayında Haziran ayı sonuna göre 4,7 milyar dolar azalışla 46,7 milyar dolara geriledi. 30 Temmuz 2020 verileri aşağıdaki gibidir:
Dr. Fulya Gürbüz