Türkçeye “En Uzun Gece” veya “En Karanlık Saat” olarak çevirisi yapılan Altın Küre ödüllü filmde, İkinci Dünya Savaşı’nda İngiliz lider Churchil’in Hitler ve ordusuna karşı verdiği amansız mücadele anlatılır. Biz de bugün Mehmet Şimşek’i İngiltere’de eğitim alması nedeniyle kendi Churchil’imiz saydık. Bakalım Mehmet Şimşek tüm Türkiye’nin üzerinden geçen enflasyon belasını ortadan kaldırmak için bu zor zamanlarda dik durabilecek ve bir ulusu ekonomik olarak ayağa kaldırabilecek mi?
İngilizlerin Churchil’i başardı, bizim Churchil’imiz Mehmet Şimşek neden başarmasın?
Mart 2022’den bu yana 11 kez faiz artırımına giden FED, piyasa beklentilerine uygun olarak faizi yine %5,25-%5,5 aralığında sabit bıraktı. Bu hamle dolar endeksini kritik bir seviyeye ulaştırdı. Eğer bu kritik seviye aşılırsa, piyasalarda muazzam bir yılbaşı rallisi yaşanabilir. Ancak yurt içi piyasalarda durum farklı. TCMB Başkanı’nın faiz artışına dair yaptığı açıklamalardan sonra, ralli içeride de olabilecek mi, yoksa bu durum bir rasyonelleşme mi, henüz belirsiz.
Her şey finansman bulmak için mi?
Moody’s’ten henüz bir değerlendirme gelmemesi ve TCMB’nin faizleri yeterince artırdığını belirtmesi ardından, yeni önlemler alınması gerekliliği konuşuluyor. Peki, bu bir rasyonelleşme mi, yoksa yeni bir deneme mi? Yapılmak istenenler enflasyonu kalıcı olarak düşürmekten ziyade, finansman bulmak için mi? En uzun gecenin yaşanacağı 21 Aralık gününde PPK toplantısında alınacak karar 2024 yılında yabancı yatırımcıya olumlu bir sinyal verebilecek mi? Bu soruların ardında Mehmet Şimşek’ten bir açıklama gelip gelmeyeceği yatırımcıların merak ettiği konuların başında yer alıyor.
Yabancı neden banka alıyor?
Geçtiğimiz günlerde yabancı yatırımcıların 1 milyar dolardan fazla borsa ve tahvil piyasalarına giriş yapması iç piyasalarda olumlu karşılandı. Yapılan yatırımların çoğunlukla özel bankaların hisseleri olduğu görülüyor. BSfinans editörleri Tankut Taner Çelik’e ve Oğuz Büktel’e sordu:
Bir diğer gelişme ise Ziraat Bankası, Alman Deutsche Bank ile 5 yıla kadar vade seçeneği olan 1,75 milyar euroluk dış finansman sağlayacak bir kredi ve fonlama anlaşması imzaladı. Yaşanan bu gelişme Mehmet Şimşek’in finansman arayışının olumlu sonuçlar vermeye başladığına dair bir işaret oldu.
BDDK neden bu kuru seçti?
BDDK, bankaların sermaye yeterliliğini ölçerken kredi riskine dayalı tutar hesaplamasında 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren 26 Haziran 2023 döviz kuru kullanılacağını açıkladı. Bu tutar dolar/TL 25,80 TL karşılık gelirken, geçen yıl %37 olan sermaye yeterlilik oranı %18’e düştü. OVP’ye göre 2024 yılı için beklenti ortalama dolar/TL ise 36.80 olması yönündeyken 2024 yılı için sermaye yeterlilik oranının hangi seviyeye geleceği merak ediliyor.
Konut fiyatları ne olacak?
Kasım ayı için TÜİK Konut Satış İstatistiklerini yayınladı. Kasım ayında satılan konut sayısı bir önceki yılın aynı ayına göre %20,6 azalarak 93.514 oldu. Uzmanlar, satış adedinin önemli olduğu kadar satış tutarlarının da önemli olduğunu vurguluyor. Özellikle kredi ile konut alımının oldukça düştüğü bir dönemde konut fiyatlarının nereye ulaşacağı düşündürüyor.
ABD kongresinde yeni karalar ne oldu?
ABD Kongresi 2024 yılı için bir önceki yıla kıyasla 28 milyar dolar artışla 886 milyar dolar’lık devasa savunma bütçesini onayladı. ABD ordusu personeline bugüne kadar son 20 yıl içinde %5,2’lik, en büyük maaş artışını içeren bir zam yapıyor. Araştırmalara göre, ABD’nin savunma bütçesi, 10 ülkenin toplam savunma harcamasından daha fazla.
Bir diğer karar ise, Ukrayna savaşının ardından ABD yönetimi, Rus ürünlerine getirilen ithalat kısıtlamalarını genişletti. Yaptırım uygulanan kategoriler arasında fosil yakıtlar yer almasına rağmen, uranyum şimdiye kadar bu listeye dahil edilmemişti. Ancak ABD Kongresi, yurt içinden nükleer yakıt alımını zorunlu kılan bir yasa tasarısını onayladı. ABD’nin zenginleştirilmiş uranyum ihtiyacının %24’ü Rusya tarafından karşılanıyordu. Ancak yeni karar, ABD’nin artık Rusya’dan uranyum tedarik edemeyeceği anlamına geliyor.
Kuraklık krizi küresel taşımacılığı nasıl etkileyecek?
Panama Kanalı’ndaki kuraklık sebebiyle su seviyesindeki düşüş, yaz aylarından bu yana gemilere kanala giriş izni vermiyor. Bu durum, ABD’den Asya’ya yönelen gemilerin çoğunun Pasifik yerine Süveyş Kanalı’nı tercih etmesine neden oldu. Ancak şimdi Kızıldeniz rotası da bir engelle karşılaştı.
Dünya genelinde önemli bir konteyner taşımacılığı şirketi olan MSC, Süveyş’in yerine Ümit Burnu rotasını kullanma kararı aldı. Bu tercih, zaten Panama yerine Süveyş kullanıldığında %17 daha uzun olan Şangay-New York mesafesini %37 daha artıracak.
Yemenli Husiler’in saldırısına uğrayan dev taşımacılık şirketi Maersk, Kızıldeniz rotasını kullanacak tüm gemilere seyrüseferi durdurma emri verdi. Bu durum, küresel deniz taşımacılığının %12’sini oluşturan kritik bir ticaret rotasının bloke olduğu anlamına geliyor.
Maersk’ten sonra Alman taşımacılık şirketi Hapag-Lloyd da, Kızıldeniz rotasını kullanan tüm sevkiyatlarını 18 Aralık’a kadar durdurma kararı aldı. Bu gelişmeler, uluslararası deniz ticaretinde önemli bir karmaşıklığa ve lojistik zorluklara işaret ediyor.
Piyasalar ve emtialar haftayı nasıl kapattı?
ALTIN ve PETROL
Geçtiğimiz haftaya 1980 dolar seviyelerinden başlayan ons altın, Çarşamba günkü FED faiz açıklamasından sonra hızlı bir şekilde 2040 dolar seviyelerine yükseldi ve haftayı 2019,19 dolarda tamamladı.
Brent petrol ise geçtiğimiz hafta daha sakin bir süreç geçirdi. Haftayı 76,40 dolar varil fiyatıyla açan Brent petrol, Salı ve Çarşamba günü 72,50 seviyesine düştükten sonra toparlayarak haftayı 76,95 dolar seviyesinde kapattı.
BİST
BIST 100 endeksi, haftayı 7.916 seviyesinden açarak Çarşamba gün sonuna kadar 7530 seviyesine kadar yüzde 4,9 gerileme kaydetti. Perşembe seans açılışı ile toparlanmaya başlayan BIST 100 endeksi, haftayı 7.993,85 seviyesinden kapatarak haftanın açılışına göre yüzde 0,98’lik yükseliş gerçekleştirdi ve haftayı pozitif kapattı.
ABD
13 Aralık Çarşamba günü yapılan FOMC açıklaması, ABD’de haftanın en önemli gelişmesiydi. FED, faiz oranını yüzde 5.5 seviyesinde sabit tuttuğunu açıklayarak seneyi noktaladı. Böylelikle FED, 2023 Temmuz ayından beri FED herhangi bir faiz artırımına gitmemiş oldu. FED başkanı Powell ise 2024 yılında 3 defa faiz indirimine gidileceğini duyurdu. Powell’ın açıklamaları piyasalar tarafından fiyatlanmaya başlandı.
Haftanın son işlem gününde New York borsası yükseliş kaydetti. Dow Jones endeksi, 56,81 puan ile yüzde 0,15 artış yaparak 37.305,16 puana ulaştı. S&P 500 endeksi sadece 0,36 puan ile yüzde 0,01 düşüş yaparak günü neredeyse sabit kapattı. Aynı gün Nasdaq endeksi ise yüzde 0,35 kazançla 14.813,92 puana ulaştı. Ocak 2022’den beri en yüksek seviyesine ulaşan Nasdaq haftayı zirvede kapattı.
AB Bölgesi
19 Aralık Salı günü Avrupa Merkez Bankası (ECB) Euro Bölgesi aylık enflasyon oranlarını açıklıyor. Aylık enflasyon için beklentiler yüzde 0,5 düşüş kaydedilmesini gösterirken, aylık çekirdek enflasyon için ise yüzde 0,6 düşüş olacağı yönünde.
20 Aralık Çarşamba günü İngiltere Bankası (BoE) aylık enflasyon oranlarını açıklıyor. Aylık enflasyon için yüzde 0,5 yükseliş beklentisi varken, aylık çekirdek enflasyon için ise yükselişin yüzde 0,7 olacağı beklentisi kaydedildi.
Avrupa borsalarının haftalık performanslarına baktığımızda, AB bölgesel göstergesi Stoxx Europe 600 endeksi haftayı yüzde 0,92 yükseliş ile 476,61 puanda kapattı. Almanya DAX endeksi yüzde 0,05 düşüş ile 16.751,44 puanda haftayı neredeyse sabit kapatırken, Fransa CAC 40 endeksi yüzde 0,93 yükseliş kaydederek haftayı 7.596,91 puanda yükselişle kapattı. İngiltere FTSE 100 endeksi haftalık yüzde 0,29 yükselişle 7.576,36 puana yükselerek sonlandırırken, İtalya FTSE MIB endeksi ise yüzde 0,10 düşüşle 30.373,89 puanla haftayı noktaladı.
ASYA
Geçtiğimiz hafta Asya borsaları, Çin haricinde pozitif bir hafta geçirdi. Asya’nın bölgesel göstergelerinden Asia Dow endeksi haftayı yüzde 4,03 rekor artışla 3.520,84 seviyesinde pozitif tamamladı. Çin’de Şanghay Bileşik Endeksi yüzde 0,91’lik bir düşüşle 2.92,56 puanda haftayı noktaladı. Hong Kong’da Hang Seng Endeksi yüzde 2,8 yükselişle 16.792,10 puanla haftayı tamamladı. Japonya’da Nikkei 225 Endeksi ise yüzde 2.05 değer kazancıyla seansı 32.970,55 puanla kapattı. yaşayarak 32.307,86 puanla kapattı. Son olarak, Güney Kore Kospi Endeksi yüzde 1,82’lük bir artışla 2.563,56 puanla haftayı tamamladı.