Ekonomik büyümenin yapı taşlarından olan dış ticaret verileri Mart ayında ihracatta güç kaybına işaret etti. İhracat Mart ayında önceki aya göre 1,2 milyar dolar azalarak 13,4 milyar dolara geriledi. İhracatta önceki aya göre %8,3, önceki yılın aynı ayına göre %17,8’lik düşüş yaşandı. En son 2019 yılı Ağustos ayında 13,2 milyar dolar ihracat gerçekleşmiş, o tarihten 2020 yılı Şubat sonuna kadar ortalama 15 milyar dolarlık ihracat performansı ortaya konmuştu. İthalat tarafında ise Mart ayında önceki aya göre 1,2 milyar dolarlık bir artışın etkisiyle ithalat hacmimiz 18,8 milyar dolar seviyesine yükseldi. Aylık bazda artış %7, yıllık bazda artış %3 oldu. Böylece ihracat ile ithalat arasındaki sayısal farkı gösteren dış ticaret dengesi Mart ayında 5,4 milyar dolar açık verdi. En son 2018 yılı Temmuz ayında 6,2 milyar dolar dış ticaret açığı kaydedilmişti.
12 aylık toplam büyüklüğü olarak baktığımızda ihracat geçen ay Şubat ayında 182 milyar dolar ile rekor kırmıştı. Mart ayında 12-aylık toplam ihracat 179,1 milyar dolara geriledi.
Benzer şekilde 12-aylık toplam büyüklük olarak ithalat verilerini değerlendirdiğimizde ihracattaki yükselişin ithalat hacminde de yükseliş getirdiğini anlıyoruz. 2019 yılı ekim ayından 2020 yılı Mart sonuna kadar 6 aylık süreçte 12-aylık toplam ithalat büyüklüğü 203 milyar dolardan 215,5 milyar dolara yükseldi.
Şimdi de ihracat, ithalat ve dış ticaret dengesindeki aylık gelişmeleri aynı grafik üzerinde inceleyelim. İhracat hacmi son 5 aylık süreçte ardı ardına gerilerken, ithalat Mart ayında artış kaydediyor. Bu artışta altın ithalatındaki önceki aya göre 445 milyon dolarlık artış, hava taşıtları ve parçaları ithalatındaki 244 milyon dolarlık artış , motorlu kara taşıtları ithalatındaki 177 milyon dolarlık artış ve Kazan, makine, alet ve parçaları ithalatındaki 176 milyon dolarlık artışlar etkili oldu. İhracattaki aşağı doğru eğilim ve ithalattaki artışın devam etmesi dış ticaret açığının artmasında etkili oluyor.
Mart ayı dış ticaret verilerine ek olarak turizm verileri de açıklandı. Buna göre Mart ayında ülkemizi 718 bin 97 turist ziyaret etti. Şubat ayında 1 milyon 733 bin turist ziyaret etmişti. Koronavirüsün hava taşımacılığını etkilemesi sebebiyle ülkeye gelen turist sayısı %59 azalış gösterdi. Aynı paralelde net turizm gelirleri de Şubat ayına göre %47 azalışla 788 milyon dolara geriledi. Dolayısıyla söz konusu veriler Mart ayında cari işlemler dengesini olumsuz etkileyecek gelişmeler olarak karşımıza çıkarıyor.
Dr. Fulya Gürbüz