Haziran ayında Meclis’e sunulacak yasa teklifinde kripto varlıklar ve borsa hisselerinin alım satımında işlem vergisi alınması kesinleşti. Hisse senetlerinden on binde 1 ila 3 arasında, kripto varlıklarda ise %2 hizmet bedeli alınması planlanıyor. Vergi paketinin bayramdan sonra Meclis’e sunulması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kazanca dayalı bir vergi öngörülmediğini belirtti. Kripto varlıklarda şimdilik sadece hizmet bedeli uygulanacak. Bu gelişmelerle birlikte, Borsa İstanbul’da satış baskısı arttı. 21 Mayıs’ta 11 bin puanı aşan BIST 100 endeksi, 10 bin puanın altına düşerek günü 9997 puanda kapattı.
Borsada Satışlar Ne Zaman Son Bulacak ?
Hisse senedi işlemlerine getirilecek olan bu vergi BofA gibi kurumların işlem sıklığını azaltmasına neden olabilir, ve piyasa trendlerini gözlemlemenin ve pozisyonları buna göre ayarlamanın her zamankinden daha fazla önemli olduğu bir döneme girmiş olabilir. bu düşüşler her zaman söylediğimiz gibi doğru hisse ve sektörlere giriş yapmak için fırsat olarak değerlendirilebilir. Henüz gelmeyen yabancı yatırımcının ise sırasıyla Eurobondlar, Türk lirası, kısa vadeli devlet tahvilleri ve sonunda hisse senetlerine gelmesi bekleniyor.
Vergi Vergi Vergi İşte Bütün Mesele Bu
Türkiye’de vergi sistemi ağırlıklı olarak dolaylı vergilere dayanıyor. KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler, gelir düzeyine bakılmaksızın herkesin aynı oranda vergi ödemesine neden oluyor, bu da adaletsizlik yaratıyor. 1980’lerde dolaylı vergilerin payı %30 civarındayken, günümüzde bu oran %60-70’e çıktı. 1985’te KDV’nin ve 2002’de ÖTV’nin yürürlüğe girmesiyle dolaylı vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payı hızla arttı.
Alaattin Aktaş Ekonomim dergisinde kaleme aldığı yazısında dolaylı vergilerin artmasının gelir dağılımındaki adaletsizliği derinleştirdiğini ve düşük gelirli vatandaşların üzerindeki vergi yükünü artırdığını belirtiyor. Dolaysız vergilerin artırılmaması, gelir ve kazanç üzerinden alınan vergilerin düşük kalmasına neden oluyor. Bu da hükümetlerin dolaylı vergilere yönelmesine yol açıyor. Adaletli bir vergi sistemi için kazanç üzerinden alınan vergilerin artırılması ve dolaylı vergilerin azaltılması gerekmekte. Bu sayede gelir dağılımında daha adil bir yapı sağlanabilir.
Dış Finansman Girişlerinde Olumlu Seyir
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, yıl sonunda cari açığın 24-27 milyar dolar aralığında gerçekleşmesini beklediklerini belirtti. Şimşek, OVP tahminlerinin 34,7 milyar dolar olduğunu ve bu değerin oldukça altında kalacaklarını öngördüklerini söyledi. Ayrıca, program kapsamında uluslararası doğrudan yatırımlarda da artış beklediklerini ifade etti. Nisanda yıllık cari açığın 31,5 milyar dolara yükseldiğini ve dış finansman girişlerinin olumlu seyir izlediğini belirtti.
Net Rezervlerde Artış Devam Ediyor
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) swap hariç net rezervleri son 10 haftada yaklaşık 72 milyar dolar artışla pozitife geçti ve 6 milyar dolara yükseldi. 31 Mayıs haftasında 1,5 milyar dolarla ilk kez pozitife geçen rezervler, 7 Haziran haftasında 4,5 milyar dolar artarak bu seviyeye ulaştı. Brüt rezervler ise 2,5 milyar dolar artışla 146 milyar dolara ulaştı.
S&P’den Türkiye Yorumu
S&P Global Kıdemli Direktörü Frank Gill, Türkiye’nin tek haneli enflasyona ulaşmasının üç yıl süreceğini öngördü. Gill, 2024 yıl sonu için dolar/TL beklentisini 32,5 olarak açıkladı. Ayrıca, Türkiye’nin rezerv birikimindeki olumlu trendin sürdüğünü ve cari açığın daralmasını izlediklerini belirtti. Enflasyonun düşmesiyle daha fazla doğrudan yatırım beklediklerini ifade etti. Faiz politikasında erken indirim riski görmediğini ve 2024’te faiz indirimi olasılığının düşük olduğunu söyledi.
Nisan Ayında Sanayi Üretiminde Sert Daralma
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Nisan ayında mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi üretimi %5,3 oranında daraldı. Bu daralma, Mart ayında %0,2 ve Şubat ayında %3,2 oranında artış gösteren üretim verileriyle karşılaştırıldığında, beklentilerin ötesinde olumsuz bir sürpriz olarak değerlendirildi. Takvim etkilerinden arındırılmış yıllık veriler ise %1,5 oranında düşüşle, Nisan 2023’ten sonra ilk kez daralma bölgesine geçti.
Sektörel bazda incelendiğinde, enerji, dayanıksız tüketim malları, dayanıklı tüketim malları ve ara malları gibi geniş kapsamlı grupların hepsinde daralma yaşandığı görülüyor. Sermaye malları %11,4’lük düşüşle en kötü performansı sergileyen grup oldu.
Detaylı sektör analizinde ise elektronik ürünler %29,7, diğer ulaşım araçları %21,3 ve motorlu kara taşıtları %6,4 oranında daralma gösterdi. Diğer sektörlerde de giyim (%-6,9), metalik olmayan mineraller (%-5,7), elektrikli teçhizat (%-5,7) gibi önemli düşüşler yaşandı. Sadece içecek (%2,3), petrokimya ürünleri (%0,6) ve kağıt (%0,4) sektörlerinde üretim artışı kaydedildi.
Mayıs ayı İSO PMI (48,4) ve SAMEKS (49,5) verileri, ekonomide daralmanın devam edeceğini gösteriyor. Kapasite kullanım oranında da %0,4 puan düşüş yaşandı.
2024 yılı için %3,4 GSYİH büyüme tahmininde bir değişiklik yapılmadı. İkinci çeyrekte daralma, üçüncü ve dördüncü çeyreklerde ise yavaş bir toparlanma öngörülüyor.