BİST’te seçimden sonra büyük bir ralli gördük. Son günlerde ise patinajda. Ne düşüyor ne yükseliyor. Büyük bir düzeltme bekleyenlere adeta “düşmeyen borsa yapmışlar” dedirtiyor.
Görünen o ki bir siyah kuğu vakası yaşanmadıkça kısa vadede aşağı yön sınırlı.
Piyasa düşmüyor, düşemiyor, sadece çıkarken zorlanıyor.
Peki, seçimden bu yana BİST’de ne olmuştu, bundan sonra ne olmasını bekleriz? Sizler için seçimden sonra yaşanan gelişmeleri özetledik, bundan sonra ne yaşanabilir üzerine kafa yorduk.
Hadi başlayalım!
BİST neden yükselmişti?
BİST, seçim sonuçlarının netleşmesiyle siyasi istikrarsızlık ve belirsizlik risklerinin ortadan kalkmasının ardından rallisine başlamıştı.
Ardından ekonomi yönetiminde yapılan değişikliklerle rasyonel politikalara dönüş beklentisi rallinin devamını sağladı.
Negatif reel faiz politikalarının devam edeceğinin anlaşılması yükselişin motoruydu.
Körfez turu, İstanbul’da yabancı yatırımcılarla görüşmeler derken, şirket alımlarıyla yabancı girişi beklentisi de yükselişte epey bir pay sahibi oldu.
Bir yandan, sıcak para diye tarif edilen kısa vadeli yabancı yatırımcıların alımları da devam etti. 9 haftalık alım serisi rekoru geldi. Sıcak para cennetine dönen ülkeye rasyonel politikalar olacak diye biraz yabancı parası girdi.
Enerji hisselerindeki astronomik yükselişler ve yeni halka arzlarla her geçen gün daha fazla küçük yatırımcı borsaya girdi.
Doların belirli bir seviye tutulması, kazançların dolar bazında da korunmasını sağladı.
Yatırımcının TL cinsi getiri sağlayacak pek alternatifinin bulunmayışı yükseliş getirmiyordu belki ama düşüşlerin sınırlı olmasını sağladı. Kârını alan yatırımcı, “Ee, şimdi ne yapacağım?” diyerek parasını tekrar borsaya soktu.
Peki ya bundan sonra?
Yükseliş nedenlerini yukarıda saydık. Şimdi bu maddelerin üzerinden tek tek geçerek geçerliliklerinin korunup korunmayacaklarını görelim.
Önümüzde uzun bir süre genel seçim riski ve dolayısıyla siyasi istikrarsızlık riski yok fakat belediye seçimleri de bir hayli önem taşıyor. Genel seçimden önce olduğu gibi “belediye seçiminden önce de satış gelir mi?” izliyor olacağız.
Rasyonel politikalara dönüş pek de beklenen sertlikte olmadı. Ekonomi yönetimine faiz artışları konusunda bir sınırlama getirildiği konuşuluyor.
Öte yandan sert bir geçiş yerel seçimler öncesi iktidarın elini zorlayabilir. Bugüne kadar rasyonel politikanın sadece adı vardı ama kendisini pek sahnelerde göremedik. Öte yandan “görevden alınma riski” şu an için pek mümkün görünmese de her zaman akılda tutulması gereken önemli bir risk.
Negatif reel faiz politikaları en azından seçime kadar devam edecek gibi görünüyor. Seçimden sonra reel faize dönüş yapılıp yapılmayacağına ekonomi yönetimi değil Erdoğan karar verecek.
Yabancı yatırımcılarla görüşüldü ama şu ana kadar şirket alımı gibi büyük montanlı doğrudan yabancı yatırımı görmedik. Endeksin genelini etkileyecek kadar büyük bir şirket alımı haberi gelir mi? İzliyor olacağız.
Sıcak para girişi ancak endeksteki dolar bazlı yükseliş devam ederse sürer. Doların yükseldiği, borsanın durduğu ortamda alımların devamı gelmeyebilir. Nitekim 9 haftalık yabancı girişinin ardından 11 Ağustos’la biten haftada 101 milyon dolarlık net hisse satışı gördük. Bu tür girişlere güvenilmeyeceğini yatırımcı aklında bulundurmalı.
Enerji hisselerindeki yükselişler elbet bir gün son bulacak. Nasıl ki SASA, HEKTAŞ yükselişinin ardından düşüş kaçınılmaz oldu. Burada da aynı durumu göreceğiz. Öte yandan başka hisselerde yeni spekülatif yükselişler her zaman olmaya devam edecektir. Halka arzlarda da aynı durum geçerli.
“Son halka arz taban yaptığında küçük yatırımcı paranın yenmeyen bir şey olduğunu anlayacak.”
Geldik dolar konusuna. Burada, KKM karadeliği için nasıl bir çözüm bulunacağı en önemli konu. Dolar suni olarak bastırıldıkça sorun büyümeye devam ediyor. Ufukta görünen tek çözüm KKM yatırımcısını reel faiz veren bir enstrümana yönlendirmek olarak görünüyor. Bunun da negatif reel faizle beslenen borsa canavarı için pek de iyi olmayacağı aşikar. Alternatifsizlik konusu da bununla ilişkili. Bu konuda seçime kadar bir adım atılacak mı? Göreceğiz.
Özetle, kısa vade için borsada aşağı risklerin sınırlı olduğunu görüyoruz. Yalnız seçim ve seçim sonrası gelişmeler bütün tabloyu altüst edebilir. Belki de son günlerdeki patinajın sebebi bu yazıda bahsi geçen uzun vadeli risklerdir. Yatırımcının dikkatli olması gerekiyor.