İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, Alfred Nobel 2019 Anısına İktisadi Bilimler Sveriges Riksbank Ödülü’nü “küresel yoksulluğu azaltma konusundaki deneysel yaklaşımları için” Abhijit Banerjee (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Cambridge, ABD), Esther Duflo (Massachusetts Teknoloji Enstitüsü, Cambridge, ABD) ve Michael Kremer’e (Harvard Üniversitesi, Cambridge, ABD) verildiğini duyurdu.
Yayınlanan basın bülteninde Nobel ödülü alan üç değerli bilim insanının son 20 yıldır sürdürdükleri deneysel bazlı yaklaşımın şimdi gelişen bir araştırma alanı olan kalkınma ekonomisine dönüştüğü belirtiliyor.
Son dönemde yaşanan çarpıcı gelişmelere rağmen, insanlığın en acil sorunlarından birinin, küresel yoksulluğun her türlü biçimde azaltılması gerektiği ifade edilen açıklamada 700 milyondan fazla kişinin çok düşük gelirlerle geçinmek zorunda kaldığı, her yıl beş yaşın altındaki 5 milyon çocuğun hala ucuz tedavilerle önlenebilecek veya tedavi edilebilecek hastalıklardan öldüğü, dünyadaki çocuk nüfusunun yarısının temel okuryazarlık ve sayısal beceriler edinmeden okulu bıraktıkları noktalarına dikkat çekiliyor.
Bu yılki ödül sahipleri, küresel yoksullukla mücadelede en iyi yollar hakkında güvenilir cevaplar ortaya koyan yeni bir yaklaşım getirmişlerdir. Kısaca basın duyurusunda bu yaklaşımın, bu meseleyi -örneğin, eğitim sonuçlarını veya çocuk sağlığını iyileştirmeye yönelik en etkili müdahaleler gibi- daha küçük, daha yönetilebilir, sorulara bölmeyi içerdiği, böylece ödül alan üç değerli ekonomistin bu daha küçük, daha kesin sorulara en çok etkilenen insanlar arasında dikkatlice tasarlanmış deneyler yoluyla en iyi şekilde cevaplandığı ifade ediliyor.
1990’ların ortasında, Michael Kremer ve meslektaşları, Batı Kenya’daki okul sonuçlarını iyileştirebilecek bir dizi müdahaleyi test etmek için saha deneylerini kullanarak bu yaklaşımın ne kadar güçlü olabileceğini göstermişlerdir.
Abhijit Banerjee ve Esther Duflo, çoğu zaman Michael Kremer ile birlikte, başka konularda ve diğer ülkelerde de benzer çalışmalar yapmışlardır. Deneysel araştırma yöntemlerinin şimdi kalkınma ekonomisine hâkim olduğu vurgulanıyor.
Basın duyurusunda, Nobel ödüllü ekonomistler ve onları takip eden diğer araştırmacıların elde ettikleri bulguların pratikte yoksullukla mücadele yeteneğimizi çarpıcı bir şekilde geliştirdiğine dair iki örnek sunulmuş:
. Beş milyondan fazla Hintli çocuğun okullardaki etkili iyileştirici ders programlardan yararlanmaları ve
. Birçok ülkede tanıtılmış olan koruyucu sağlık hizmetleri için verilen büyük çaplı sübvansiyonlar.
2017 yılında Richard H. Thalier bilimsel çalışmalarının temeline insan davranışlarını oturttuğu davranışsal ekonomi konusunda Nobel ekonomi ödülünü almıştı. Davranışsal ekonominin finansal ve ekonomik kalkınmada olumlu sonuçlar ortaya koyduğu kanıtlandı. Ekonomi biliminde yine insanlığın açlık problemlerini ortaya koyan kalkınma ekonomisinin yeni çalışma alanlarında çok başarılı sonuçlar elde edeceğine inanıyoruz.
Dr. FULYA GÜRBÜZ